Tynron
| Tynron | |
 | |
| |
| Suidheachadh | |
| Dùthaich |  Alba
|
| Ceàrn | Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh |
| Co-chomharran | 55° 12' 58″ Tuath 03° 52' 42″ Iar |
| Feartan fiosaigeach | |
| Àireamh fòn | 01848 |
| Duilleag oifigeil | Tynron aig Visit Scotland |
‘S e baile beag dùthchasail faisg air Dùn Phrìs, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th’ ann an Tynron (neo Dunron agus Kirk of Tynron o shean).[1] Tha e suidhichte aig 141m os cionn ìre na mara,[2] air an àirde an ear-dheas Dhùin Phris is Gall-Ghaidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phrìs ro 1975), eadar Penpont agus Am Mòine Naomh, ri taobh na h-aibhne Shinnel.[3] Tha e 241km air falbh bho Obar Dheathain, 76km bho Ghlaschu, 46km bho Inbhir Anainn agus 92km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[4] 'S e Beurla agus Beurla Ghallda th' ann an dà chànan aig a’ mhòr-chuid dhuibh ann an Tynron. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, coilltearachd agus turasachd. A bharrachd air sin, tha trì tuathanasan agus talla a' bhaile ann. Taobh fhoghlaim, chan eil sgoil ann agus le sin feumar a dhol dhan bhun sgoil ann am Penpont agus dhan àrd-sgoil ann am Bàrr na Dris.[5]
Freumhan an Ainm
deasaichA rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha e coltach gur ann à Dyn Rhòn (Gàidhlig: Dùn na Lannsa) ann an seann chuimris a tha an t-ainm.[6] 'S ann gu math pailt a tha ainmean-àite ann an Cuimris ann an ceann a deas na h-Alba. Gu h-inntinneach, tha Dùn ro-eachdraidheil ann, air a bheil Tynron Doon neo Auchengibbert Hill.
Eachdraidh
deasaichTha tobhtaichean structar neo dhà bho Linn an Airgid ann shuas air a' dhùn cuideachd.[7] Chleachd na Ròmanaich agus na Breatannaich e. Thogadh tùr dìona air bàrr a' dhùin san 16mh Linn ach leagadh mu 1750 e.[8] Thogadh drochaid air an abhainn Shinnel ann an 1786 is an uair sin thogadh a' mhòr-chuid dhe na taighean a chithear nar làithean. Chaidh an eaglais ùr a thogail ann an 1837,[9] san aon àite far an robh sean eaglais bhon 17mh Linn agus tha fiù 's clach-uaighe neo dhà bho 1683 ann.[10] Dhùnadh an eaglais ann an 1997.[11] A-rèir carragh-chuimhne san sgìre, fhuair sianar às a' pharraist bàs sa Chogadh Mòr.[12] Ghoideadh a' phrais chuimhneachaidh nuair a dhùnadh an eaglais ach chunnaic tè à Tynron ann am bùth an Glaschu i is thugadh air ais dhachaidh leis a' phoilis i. Tha a' phràis ga cumail ann an talla a' bhaile a-nis.
Iomraidhean
deasaich- ↑ Dumfriesshire Companion
- ↑ Elevation Map
- ↑ Scottish Places
- ↑ Distance From
- ↑ A' Chomhairle
- ↑ Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society, duilleagan 147-148
- ↑ CAST
- ↑ Canmore
- ↑ Buildings at risk
- ↑ Canmore[dead link]
- ↑ Moniaive
- ↑ Scottish War Memorials Project
Achadh na h-Eaglaise • Ae • Amisfield • Applegarthtown • Auldgirth • Bankend • Bàrr na Dris • Beattock • Bentpath • Canonbaidh • Cathair • Cathair Ruairidh • Chapelknowe • Cille Chonaill • Cille Bhrìghde • Cill Osbairn • Cille Phàdraig nam Fleamach • An Clachan • Clarencefield • Collin • Comar na Drise • Cuingealach • Dalswinton • Daltan • Doire Chonaill • Dòrnach • Drochaid Charrainn • Drochaid a' Mhuilinn • Drochaid Mhic Iain • Dubhras na Doire • Dùn Choll • Dùn Phris • Dùn Sgoir • Eaglais Fheichin • Eastriggs • Eskdalemuir • Gleann Chapall • Greatna • Hightae • Hoddom • Inbhir Anainn • Kettleholm • Kirtlebridge • Langaim • Loch Mhabain • Logarbaidh • Am Magh Fada • Middlebie • Mouswald • Parkgate • Penpont • Powfoot • Ruadhail • Templand • Torthorwald • Tynron • Wamphray • Waterbeck