Beinn nam Fadhla
| Beinn nam Faodhla | |
| |
| |
| Suidheachadh | |
| Dùthaich | Alba |
| Innis-mhuir | Na h-Eileanan an Iar |
| Co-chomharran | 57.446° T 7.320° I |
| Comharradh-clèithe | NF807525 |
| Feartan fiosaigeach | |
| Farsaingeachd | 82 km² |
| Àireamh-shluaigh | 1,303 (2011) |
| Dlùths | 15.89/km² |
’S e eilean anns na h-Eileanan Siar ann an Albainn a tha ann am Beinn nam Fadhla [beNʲəvɤːLə], neo Beinn na Faoghla (neo An t-Eilean Dorcha ann am bàrdachd). Tha e a-nis ceangaile ri Uibhist a Tuath agus Uibhist a Deas le cabhsairean. Ann an 2011 bha 1303 daoine a' fuireach ann. Ann an 2006 chaidh a' chuid as mhotha de dh’fhearann Bheinn nam Fadhla a cheannachd le Stòras Uibhist.[1]
Cruinn-eòlas
deasaichTha an t-eilean, mu 12 km air fad is air leud, na laighe eadar Uibhist a Tuath agus Uibhist a Deas. Tha fadhlaichean eadar na h-eileanan, agus anns na seann làithean dh’fheumte feitheamh gus am biodh a’ mhuir ìseal airson a dhol eadarra, ach a-nis tha cabhsairean ann. Tha port-adhair ann am Baile a' Mhanaich le turasan gach latha a Steòrnabhagh, Glaschu is Barraigh.
Ainm
deasaichChan eil ach aon ainm [beNʲəvɤːLə] air an eilean a thaobh labhairt, ach tha an t-ainm sin air a sgrìobhadh ann am pailteas de dhòighean:
- Beinn nam Fadhla,
- Beinn na Faoghla
- Beinn na Faghla
- Beinn na Fadhla
- Beinn na Bhaoghla
- Beinn a’ Bhaoghla
- Beinn na bhFadhla
- Beinn nam Faola
’S ann bho na fadhlaichean ris an ruigear an t-eilean a thàinig an dàrna pàirt den ainm. Thàinig am facal Gàidhlig “fadhail” bhon Lochlannais “vaðill”, agus tha e càirdeach ris an fhacal Bheurla “wade”. ’S e facal boireann a tha ann am “fadhail”, ach tha am [v] seachas [f] san fhuaimneachadh a’ sealltainn gur ann ás an iolra “nam fadhla” seachas “na fadhla” a thàinig an t-ainm. Bhiodh an ceangal eadar brìgh agus fuaimneachadh na bu shoilleir nam b’urrainn dhuinn “na bhFadhla” a sgrìobhadh mar a nìthear ann an Gàidhlig na h-Éireann, ach cha robh an dòigh litreachaidh sin riamh cumanta ann an Albainn.
Tha e car coltach gur ann à “peighinn” (Beurla pennyland) seachas “beinn” a thàinig a’ chiad phàirt den ainm[2], ach chan eil sin cinnteach.
Iomraidhean
deasaich- ↑ “Deich bliadhna de Stòras Uibhist”. BBC. Air a thogail 4mh dhen Lùnasdal 2017.
- ↑ Iain Mac an Tàilleir: https://www3.smo.uhi.ac.uk/gaidhlig/aite/lorg.php?facal=Benbecula
Ceanglaichean a-mach
deasaich- Creag Goraidh - sgeul an taigh-òsta (aithris bhideo 26m bho 1991)
- BBC Naidheachdan 2017-03-01: Nì Comhairle nan Eilean Siar tuilleadh sgrùdaidh air cabhsair na Fadhla a Deas (aithris-bhideo 2:10)
- BBC Naidheachdan 2019-01-16: Fianais de dhaoine ro-eachdraidheil am Beinn nam Fadhla
- BBC Naidheachdan 2021-02-17: Crìonadh a' chladaich (aithris-bhideo 2:07)
