José Eustasio Rivera
B’ e bàrd, sgrìobhadair agus riochdaire dioplòmasach à Coloimbia a bh’ ann an José Eustasio Rivera Salas (San Mateo-Rivera, 19 an Gearran 1888–Eabhraig Nuadh, 1 an Dùbhlachd 1928). Tha e cliùiteach air sàilleabh gun do sgrìobh e an sàr nobhail La vorágine, a bharrachd air a chuid bhàrdachd.
| José Eustasio Rivera | |||
|---|---|---|---|
 | |||
1881 - | |||
| Beatha | |||
| Breith | Rivera, 19 dhen Ghearran 1888 | ||
| Dùthaich |
 Coloimbia | ||
| Bàs |
Eabhraig Nuadh agus Stuyvesant Polyclinic Hospital (en)  , 1 dhen Dùbhlachd 1928 | ||
| Àite-adhlacaidh |
Central Cemetery of Bogotá (en) | ||
| Foghlam | |||
| Foghlam | Oilthigh Nàiseanta Colombia | ||
| Cànain | Spàinntis | ||
| Dreuchd | |||
| Dreuchd | sgrìobhadair, dioplomat agus neach-lagha | ||
| Àitichean-obrach |
Orinoquía natural region (en) agus Coloimbia | ||
| Fastaichean |
Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Colombia (en) | ||
| Obraichean comharraichte | La vorágine | ||
Beatha
deasaichRugadh Rivera ann an teaghlach macanta bochd, do dh’ Eustasio Rivera agus Catalina Salas.[1] Bha 11 duine-cloinne aca uile gu lèir. Fhuair e foghlam anns na sgoiltean Santa Librada (Neiva) agus San Luis Gonzaga (Elías), agus an uair sin fhuair e taic airgid a dhol dhan àrd-sgoil Escuela Normal Central (Bogotá). Ann an 1909 ghluais e gu Ibagué far an robh e na neach-sgrùdaidh sgoile. Ann an 1912 chaidh Rivera gu Dàmh an Lagha aig Oilthigh Nàiseanta Colombia, agus an ceann còig bliadhna thug e ceum le dotaireachd ann an Lagh agus Saidheans a’ Phoileataigs air an 3 am Màrt 1917. Bha e ag obair às leth Mhinistrealachd fad an t-siubhail cuideachd, leis cho gann ‘s a bha airgead dha.
An dèidh bàs athar chaidh Rivera ainmeachadh fear-lagha rùnaire gu Coimisean nan Crìochan eadar Coloimbia agus A' Bheiniseala agus air 19 an t-Sultain 1922 chaidh e dha na choilltean-uisge air na crìochan faisg air a bhaile aige fhèin far a fhuair e a-mach mu dhroch shuidheachadh nan daoine san àite thall siud, air an dìobradh leis an Riaghaltas. Ann am Manaos air 18 an t-Iuchar 1923, chuir Rivera iomradh gu Ministreachd nan Dùthchannan Cèin, a’ càineadh gu robh daoine à Coloimbia a’ faighinn fìor dhoch làimhseachadh air na crìochan. Thill e gu Bogotá air 12 an Dàmhair. Bha esan an lùib Comataidh Nàiseanta Dììona ann an Neiva, air sàilleabh gu robh comhstrì ann le Pearu. An uair sin, sgrìobh e sreath dhe artaigilean anns na pàipearan-naidheachd eadar An Giblean agus An Cèitean 1924 mun chùis, ach do thachair càil.
Chaidh Rivera a thaghadh gu Coimisean Sgrùdaidh nan Dùthchannan Cèin agus nan Colonaidhean ann an 1935 agus dh’fhoillsich e sreath dhe artaigilean ann an Nuevo Tiempo de Bogotá, air an robh Falsos postulados nacionales (Gàidhlig: Beachd-bharailean-brèige Nàiseanta), anns an do dh’ fhàg e air iomadh daoine, an ceann-suidhe Pedro Nel Ospina Vásquez agus an t-seann mhinistear Esteban Jaramillo, nam measg, gu robh iad ri foill agus coirbeachd, gu h-àraidh a thaobh cùmhnantan na pìoba a bheireadh ola eadar Cartagena de Indias agus Barrancabermeja.[2] ‘S e sgannal mòr a bh’ ann.
Aig deireadh a’ Ghiblean 1928 an dèidh Choloimbia a riochdachadh aig Co-labhairt Eadar-nàiseanta imrich agus às-imrich ann an Havana, ràinig Rivera Eabhraig Nuadh is e a-nis na shàr bhàrd, sgrìobhadair neach-poileataigs agus riochdaire-dioplòmasach cliùiteach. Bha esan an dùil gum foillseachadh e deach ùr La Vorágine agus gun eadar-theangachadh an leabhar gu Beurla, a bharrachd air còirichean film a rèiteachadh, ach cha do ghabh sin a dhèanamh air sàilleabh nan iarrtasan nàiseantach a thog e fhèin.[3]
Dh’fhàs e gu math bochd air 23 an t-Samhain 1928, dìreach an dèidh soraidh fhàgail air a’ phaidhleat Méndez Rey, a bha an impis tilleadh a Choloimbia agus, leis cho ìosal ‘s a bha e, chaidh a thoirt dhan Ospadal New York Policlinic Hospital. Cha mhòr gu robh e ann an còma agus ag iomsniomh. A thuilleadh air sin, bha hemiparesis aige. Chaochail e air 1 an Dùbhlachd aig 12:50. Cha do dhearbhaich idir na mharbh e, ach tha a h-uile coltas ann gur e mailèiria sa cheann, a rèir na comharrana bha aige agus air sàilleabh s’ gun do chuir e seachad ùine mhòr sa choilltean-uisge. Bha e air mailèiria fhulang iomadh turas on a dh’fhàg e na coilltean.[4]
Chaidh a chorp air a bhalmachadh agus a thoirt air ais à Eabhraig Nuadh gu Coloimbia agus chaidh a thìodhlachadh anns a’ Ghàrradh-cladha Central de Bogotá air 9 am Faoilleach 1929, an dèidh 39 latha air astair, air a h-uile dòigh shiubhail agus fhuair e anns gach port is gach baile na molaidhean nach d’ fhuair nuair a bha e beò.
Mar sgrìobhadair
deasaichOn a bha Rivera fhathast san sgoil, bha e uabhasach follaiseach gu robh tàlant fa leth aige a thaobh sgrìobhaidh, gu seachd àraidh airson Bàrdachd. Chruthaich e còrr is 168 dàn agus sonaid ann an stoidhle parnasiano, anns an do sheall e cho dèidheil gradhail ’s a bha e air nàdar, agus nochd a’ mhòrchuid dhiubh ann an Oda a España (Dàn dhan Spàinn). Bhuainnich an leabhar seo an dàrna àite ann an Geamaichean nam Flùraichean ann an Tunja ann an 1910 agus chaidh fhoillseachadh anns a’ phàipear-naidheachd El Tropical de Ibagué san t-Sultain sa bhliadhna sin. A bharrachd air sin, fhuair e molaidhean airson Oda a san Mateo (Dàn dhan Naomh Mata), a sgrìobh e mar chuimhneachan air Antonio Ricaurte, gaisgeach na neo-eisimeileachd.
Nuair a bha fhathast san oilthigh dh’ fheuch e ri rud beag dràma a sgrìobhadh mar Juan Gilagus pìosan eile nach do chrìochnaich e neo a tha ir an call a-nis. Ann an 1921 dh’fhoillsich e leabhar bhàrdachd air an robh Tierra de promisión (Tìr a’ Gheallaidh ) a bha gu math soirbheachail aig an àm.
Ann an 1922, nuair a bha e ' fuireach ann an Sogamoso (eadar Bucaramanga agus Bogotá), thoisich e an sàr nobhail La vorágine (An Slugan) a sgrìobhadh agus lean e air ga sgrìobhadh fhad ‘s a bha e an lùib Coimisean nan Crìochan. Dh’fhoillseachadh an nobhail ann an 1924, ann am Bogotá, an dèidh dà bhliadhna ga sgrìobhadh agus sia mìosan ga cheartachadh.[5] Ann an 1926 nochd an dàrna dreach an nobhail, air a cheartachadh a-rithist agus thoisich Rivera nobhail eile a sgrìobhadh, air an robh La mancha negra (An Sgal Dubh) a chaidh a chall ann an Eabhraig Nuadh.[6]
Cuimhneachadh
deasaichAnn an 1943, chaidh am baile far an do rugadh e, a bha na chlachan a bhuineadh do Neiva roimhe, ainmeachadh na bhaile fhèin (Spàinntis: municipio) agus chaidh ainm atharrachadh gu Rivera mar chuimhneachadh air an ùghdar, tro òrdugh na Comhairle Huila air 15 an Cèitean 1943. 'S e an t-ainm a th' air fhathast.[7]
Chuireadh Duais air dòigh ann an 1988 le Fundación para la Enseñanza y Promoción de los Oficios y las Artes, Tierra de Promisión (Stòras Tìr a’ Gheallaidh airson Ionnsachadh agus brosnachadh nan Ealain) le taic bho Chomhairle Neiva gus a chuimhneachadh agus airson sgrìobhadairean a sgrìobhas ann an Spàinntis a bhrosnachadh, rud air a bheil Bienal Nacional de Novela José Eustasio Rivera (Dà-bhliadhnail Nàiseanta an Nobhail José Eustasio Rivera).[8]
Ann an 2012 chaidh Rivera a thaghadh tro bhòtadh nan daoine mar an neach a nochdadh air bonn uamh-sinc-òr a chuthachadh airson 400 bliadhna on a stèidheachadh Neiva: bheireadh am bonn gu daoine neo buidhnean am biodh air mòran a dhèanamh airson a’ bhaile.[9]
Obair
deasaich- Tierra de promisión (1921)
- La vorágine (1924)
Iomraidhean
deasaich- ↑ “José Eustasio Rivera - Enciclopedia”. Red Cultural del Banco de la República en Colombia. Air a thogail 23mh dhen Dùbhlachd 2018.
- ↑ *Beale-Silva, Eduardo. Horizonte humano: vida de José Eustasio Rivera. Colección Tierra firme. Edición 2. Editorial Fondo de Cultura Económica, 1986. ISBN 968162095X, 9789681620950
- ↑ Peña Gutiérrez, Isaías. José Eustasio Rivera. Volumen 2 de Clásicos Colombianos. Editorial Procultura, 1989. ISBN 9589043615, 9789589043615
- ↑ En Colombia
- ↑ Biblioteca Nacional
- ↑ Herrera, Luis Carlos. Edición crítica de Tierra de promisión y otros poemas de José Eustasio Rivera. Editor Pontificia Universidad Javeriana, Bogotá, 2007. ISBN 9586839583, 9789586839587
- ↑ Camacho, Ramón I. Geografía del Departamento del Huila. Editorial "Prensa Católica", 1955
- ↑ Ministerio de Educación de Colombia
- ↑ Diario del Huila
Ceanglaichean a-muigh
deasaich- La paloma torcaz
- EPDLP.com/Eustasio.html EPDLP
- ElAleph.com/Libros.cfm El Aleph
- Bartleby.com/65/ri/Rivera-JE.html Bartleby
- Ficciones
- Poemas de
- Elibros