Dòmhnall Ruadh Phàislig
Bhuineadh Dòmhnall Ruadh Phàislig, no Dòmhnall Ruadh Mac an t-Saoir, no Bàrd Phàislig, (1889 - 1964), do Shnaoiseabhal ann an Uibhist a Deas.
| Dòmhnall Ruadh Phàislig | |
|---|---|
| Beatha | |
| Breith | Snaoiseabhal, 1 dhen Dàmhair 1889 |
| Dùthaich |
 Alba |
| Bàs | Pàislig, 7 dhen Fhaoilleach 1964 |
| Foghlam | |
| Cànain | Gàidhlig |
| Dreuchd | |
| Dreuchd | sgrìobhadair, clachair, pìobaire agus bàrd |
| Obraichean comharraichte | Òran na Cloiche |
| Gnè ealain | bàrdachd |
| Seirbheis san arm | |
| Meur an airm | Camshronaich na Bànrigh |
| Strì | Blàr Loos |
Thàinig air Dòmhnall an sgoil fhàgail air ceithir bliadhna deug ach tha e coltach gur e duine tùrail a bh' ann a rinn deagh fheum do na bh' aige de sgoil agus cuideachd don bheul-aithris a bha pailt anns a' choimhearsnachd agus gu sònraichte air bilean a mhàthar. Tha e a' nochdadh ann an cunntasan sgrìobhte Cùirt nan Con ann an Loch nam Madadh nuair nach eil e ach mu fhichead bliadhna a dh'aois agus e a' riochdachadh chroitearan Uibhist a Deas an aghaidh na Bean-uasal Gordon Cathcart 's i a' feuchainn toirt orra teisteanas a bhith aca mus fhaodadh iad coin a chumail. 'S ann le Dòmhnall agus na croitearan a chaidh an latha agus rinn e dàn mar chuimhneachan air a' chùis.
'S e pìobaire ioma-phuirt a bh' ann an Dòmhnall. Bha e na chlachair agus na iasgair ann an Uibhist agus bha e greis ag obair air loidhnichean-fòin a chur a-staigh. Na òige ghabh e don arm mar phìobaire ann an Rèisimeid nan Camshronach. Bha e air an arm fhàgail ron a' Chogadh Mhòr ach chaidh e don Fhraing mar phìobaire nan Camshronach. Mu dheireadh thog e a chasan leis a thìr mòr far an do phòs e Màiri NicIllFhaolain, a bha cuideachd à Uibhist a-Deas ann an 1930. Bha ceathrar chloinne agus 's e dachaigh làn Gàidhlig a bh' aca ann am Pàislig, far an do rinn Dòmhnall deagh chuid de na h-òrain aige. Bha iomadach cuspair fa-near dha, eadar beatha ann an Uibhist agus ann an Glaschu agus nas fhaide air falbh.
Dh'eadar-theangaich e bàrdachd Raibeart Burns gu Gàidhlig, mar eisimpleir 'Tam O Shanter' agus 'The Twa Dugs'. Tha Ruaraidh MacThòmais a' moladh nan eadar-theangachaidhean.[1]
Chaidh Dòmhnall a chrùnadh mar Bhàrd a' Chomuinn Ghàidhealaich ann an 1938 agus chaidh a' bhàrdachd aige a foillseachadh leis a' Scottish Gaelic Texts Society ann an 1968. Tha e air a thìodhlaigeadh ann an Cladh Hawkhead ann am Pàislig.
Iomraidhean
deasaich- ↑ Thomson, Derick. An Introduction to Gaelic Poetry (London: Victor Gollanz Ltd, 1974) 257.