Ùisdean MacDhiarmaid

'S e bàrd Albannach a bh' ann an Ùisdean MacDhiarmaid (Langaim, 11 an Lùnastal 1892–Dùn Èideann, 9 an t-Sultain 1978). Bha ùidh mòr aige ann am poileataigs agus bha e a' feuchainn litreachas sgrìobhte sa Beurla Ghallda a bhrosnachadh ann an Alba. Bha Somhairle MacGill-Eain air a bhith fo bhuaidh litreachail MhicDhiarmaid. Thathar ag ràdh gur e pìos bhàrdachd as cudromaiche a thaobh ùr-nòsachas litreachail ann an Alba a th' ann an The Drunk Man Looks at the Thistle (1926) le Ùisdean MacDhiarmaid.

Ùisdean MacDhiarmaid
Beatha
Ainm slàn	Christopher Murray Grieve
Breith	Langaim, 11 dhen Lùnastal 1892
Dùthaich	Alba
Bàs	Dùn Èideann, 9 dhen t-Sultain 1978
Teaghlach
Clann	liosta Michael Grieve (en)
Foghlam
Foghlam	Colaiste Ealain Dhùn Èideann Langholm Academy (en)
Cànain	Beurla A' Bheurla Ghallta
Dreuchd
Dreuchd	cànanaiche, bàrd, neach-poileataigs, eadar-theangair, neach-naidheachd, sgrìobhadair, breithniche litreachais agus beatha-eachdraiche
Àitichean-obrach	Ebbw Vale (en) , Bruach Chluaidh, Monadh Rois, Lunnainn agus Poll a' Ghrùthain
Ainmeachadh airson duaisean	liosta Duais Nobel ann an Litreachas (1964)
Gluasad	Ath-bheòthachadh na h-Alba
Far-ainmean	Hugh MacDiarmid
Seirbheis san arm
Meur an airm	Arm Bhreatainn
Strì	An Cogadh Mòr
Creideamh
Pàrtaidh poileataigeach	Pàrtaidh Nàiseanta na h-Alba National Party of Scotland (en) Communist Party of Great Britain (en)

Sgeul-beatha

Rugadh Ùisdean MacDhiarmid mar Christopher Murray Grieve (Crisdean Moireach Mac a' Ghreidhir) 11 an Lùnastal 1892 ann an Langholm anns Na Crìochan. Ghabh e anns an arm ann an 1914 (Royal Army Medical Corps) agus bha e stèidhichte ann an Salonica, anns A' Ghrèig agus anns An Fhraing.

Chaochail MacDhiarmid ann an 1978.

Litreachas

Bha deasbaid mòr ann eadar Ùisdean MacDhiarmid agus Edwin Muir a thaobh an cànan ceart airson litreachas na h-Alba ann an 1936. Bha Edwin Muir dhen bheachd gu bheil Beurla an cànan as fheàrr airson litreachas na h-Alba a dhol air adhart, ach bha Ùisdean MacDhiarmaid ag iarraidh litreachas Albannach sna cànain eile, mar Beurla Ghallda, a bhrosnachadh agus a chumail beò.

Ùisdean MacDhiarmaid agus Somhairle MacGill-Eain

Ann an 1934, nuair a bha Somhairle MacGill-Eain na oileanach aig Moray House ann an Dùn Èideann, thachair e ri Ùisdean MacDhiarmaid. Bha tarraing mhòr eadarra agus lean an dlùth chàirdeas sin gus an do bhàsaich MacDhiarmaid ann an 1978. Nuair a thachair an dithis aca, bha ùidh aig MacDhiarmaid mar thà ann am bàrdachd Ghàidhlig agus dh' eadar-theangaich Somhairle MacGill-Eain cuid de na dàin le Alasdair Mac Mhaighstir Alasdair agus le Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir do MhacDhiarmaid. Tha dealbh de Ùisdean agus Shomhairle air Whalsay, Sealtainn, ann an 1935 aig Urras Shomhairle.

Tha ainm, Ùisdean MacDhiarmaid, a' nochdadh ann am bàrdachd Shomhairle MhicGill-Eain gu tric, mar eisimpleir ann an Dàin do Eimhir no An Cuilithionn.

Leabhar-clàr

Bàrdachd

• Annals of the Five Senses (1923)
• Sangschaw (1925)
• Penny Wheep (1926)
• A Drunk Man Looks at the Thistle (1926)
• The Lucky Bag (1927)
• To Circumjack Cencrastus (1930)
• First Hymn to Lenin and Other Poems (1931)
• Second Hymn to Lenin (1932)
• Scots Unbound and Other Poems (1933)
• Stony Limits and Other Poems (1934)
• Second Hymn to Lenin and Other Poems (1937)
• Direadh (1938)
• Cornish Heroic Song for Valda Trevlyn (1943)
• Poems of the East-West Synthesis (1946)
• A Kist of Whistles: New Poems (1947)
• In Memoriam James Joyce (1955)
• Three Hymns to Lenin (1957)
• The Battle Continues (1958)
• The Kind of Poetry I Want (1961)
• Poems to Paintings by William Johnstone 1933 (1963)
• A Lap of Honour (1967)
• Early Lyrics (1968)
• A Clyack-Sheaf (1969)

Rosg

• The Islands of Scotland: Hebrides, Orkneys, and Shetlands (1939)
• Lucky Poet: A Self-Study in Literature and Political Ideas, Being the Autobiography of Hugh MacDiarmid (1943)

Obair mar dheasaiche

• Robert Burns, 1759-1796 (1926)
• Living Scottish Poets (1931)
• The Golden Treasury of Scottish Poetry (1940)

Obair mar eadar-theangaiche

• Alasdair mac Mhaighstir Alasdair, The Birlinn of Clanranald (1936)

Ceanglaichean a-mach

• BBC: Writing Scotland: Hugh MacDiarmid
• Scottish Poetry Library: Hugh MacDiarmid
• Poetry Foundation: Hugh MacDiarmid
• “The Watergaw”. Poetry Archive. Air a thogail 17mh dhen Ghiblean 2024. (a' leughadh a bhàrdachd)
• Brownsbank Cottage: taisbeanadh mu dheidhinn Ùisdean MhicDhiarmaid