Oradea
| Oradea Mare Nagyvárad Großwardein
| |||||
 | |||||
| |||||
| Suidheachadh | |||||
| Dùthaich |  Romàinia
| ||||
| Ceàrn |  Bihor
| ||||
| Co-chomharran | 47° 04 20' Tuath 21° 55 16' Ear | ||||
| Feartan fiosaigeach | |||||
| Farsaingeachd | 115.56 km² | ||||
| Àireamh-shluaigh | 196,367 (2011) | ||||
| Dlùths | 1,699.26/km² | ||||
| Àireamh fòn | +40 02 59 | ||||
| Duilleag oifigeil | Duilleag Oifigeil | ||||
'S e baile mòr eadar Arad agus Satu Mare, ann an ceann a tuath Romàinia a th' ann an Oradea (IPA: ˈoˈrade̯a, Ungairis: Nagyvárad, IPA: ˈnɒɟvaːrɒd, Gearmailtis: Großwardein, IPA: ˈɡʁoːsvaʁˈdaɪn). Tha e suidhichte ri taobh na h-Aibhne Crișul Repede, aig 142m os cionn ìre na mara, san t-siorrachd (Romàinis: Județ) Bihor. Tha 196,367 duine a' fuireach ann.[1]
Eachdraidh
deasaich'S ann às an fhacal mòr (mare/nagy/groß) anns gach uile cànan na sgìre agus baile (vár) ann an Ungairis 's a tha ainm a' bhaile.[2] Bha treubhan Daci agus Ceilteach nan tàmh ann, ro teachd nan Ròmanach. A rèir an leabhair Gesta Hungarorum thàinig treubhan Gazari agus Siculi dhan sgìre san 9mh Linn agus 10mh Linn. Chaidh am baile a chlàradh airson a' chiad turais ann an 1150 mar Varadinum. Buinneadh Oradea dhan Phrionnsalachd Transsilvania bho 1570 gu ruige 1660.[3] Rinn na Mongolaich sgrios agus milleadh air a' bhaile ann an 1241. Sgrìobh Georg von Peuerbach an leabhar Tabula Varadiensis an seo ann an 1464. Bhuinneadh am baile dhan Ostair-Ungaire gu ruige 1922 nuair a ghabh Romàinia os làimh e. Bha coimhearsnachd Iùdhach a' bhaile uabhasach fhèin làidir ron Dàrna Chogadh. Chruthaich A' Ghearmailt Nàsach Ghetto Iùdhach an an Oradea mar phàirt an Uile-losgaidh. Rinn na Nàsaich murt air mu 25,000 dhuibh anns na campaichean-losgaidh. Chan eil fiù's 300 Iùdhaich air fhàgail ann an Oradea an latha an-diugh.[4] B' ann air 12 an Dàmhair 1944 a thuit am baile gu feachdan an Aonaidh Sobhiataich.
Àireamh-shluaigh
deasaichÀ rèir Cunntas-shluaigh 2015 tha mòr-chuid Romàinianaich (73.1%) agus mion-chuid Ungairianaich (24.9%) a' fuireach ann an Oradea.
Daoine ainmeil
deasaich- Éva Heyman (1931 - 1944), Ìobairteach an Uile-losgaidh.
Bailtean co-cheangailte
deasaich
Iomraidhean
deasaich- ↑ Institutul Național de Statistică
- ↑ Iorgu Iordan - Dicționar onomastic românesc, Bucharest, 1963.
- ↑ Gerald Volkmer, Das Fürstentum Siebenbürgen (1541-1691). Außenpolitik und völkerrechtliche Stellung, Arbeitskreis für Siebenbürgische Landeskunde Heidelberg, 2002.
- ↑ Nagyvárad, Guy Miron: The Yad Vashem encyclopedia of the ghettos during the Holocaust, Yad Vashem, Ierusalem, 2009 ISBN 978-965-308-345-5.