B' e àm sònraichte ann an eachdraidh na h-Alba anns an 18mh linn a bh' ann an Soillseachadh na h-Alba no An Soillseachadh Albannach (Beurla: Scottish Enlightenment, Albais: Scots Enlichtenment). Aig an àm seo, bha Alba na boillsgean innleachdach is saidheansail. Na deasbadan a bha a' tachairt anns na h-oilthighean (Oilthigh Chill Rìmhinn, Oilthigh Ghlaschu, Oilthigh Dhùn Èideann agus Oilthigh Obair Dheathain) agus ann am buidheannan leithid The Select Society agus The Poker Club, bha iad air leth cudromach.

David Hume agus Adam Smith
Hugh Blair
Francis Hutcheson

Daoine ainmeil a bha an sàs ann an Soillseachadh na h-Alba

deasaich
  • Robert Adam (1728–92), ailtire
  • Joseph Black (1728–1799), fiosaigiche is ceimigear
  • Hugh Blair (1718–1800), ministear is sgrìobhadair
  • James Burnett, Lord Monboddo (1714–1799), britheamh is cànanaiche
  • James Boswell (1740–1795), neach-lagha is sgrìobhadair
  • Raibeart Burns (1759–96), bàrd
  • George Campbell (1719–1796), feallsanaiche
  • Thomas Carlyle (1795-1881), neach-eachdraidh
  • William Cullen (1710–1790), fiosaigiche is ceimigear
  • Adhamh MacFhearghais (1723–1816), feallsanaiche, neach-eachdraidh is "athair sòiseo-eòlais nua-aimsireil"
  • Robert Ferguson (1750–1774), bàrd
  • An Ridire James Hall, 4mh Baronet (1761–1832), talamh-eòlaiche
  • Henry Home, Lord Kames (1696–1782), feallsanaiche, neach-eachdraidh is breitheamh
  • David Hume (1711–1776), feallsanaiche is neach-eachdraidh
  • Francis Hutcheson (1694–1746), feallsanaiche
  • James Hutton (1726–1797), talamh-eòlaiche
  • James Mill (1773–1836), feallsanaiche
  • John Millar (1735–1801), feallsanaiche is neach-eachdraidh
  • Allan Ramsay (1686–1758), bàrd
  • Henry Raeburn (1756–1823), neach-ealain
  • Thomas Reid (1710–1796), feallsanaiche
  • William Robertson (1721–1793), neach-eachdraidh
  • An Ridire Walter Scott (1771–1832), bàrd is sgrìobhadair
  • John Sinclair (1754–1835), sgrìobhadair
  • William Smellie (1740–1795), neach-deasachaidh a' chiad eagran de Encyclopaedia Britannica
  • Adam Smith (1723–1790), feallsanaiche
  • Dugald Stewart (1753–1828), feallsanaiche
  • George Turnbull (1698–1748), diadhair, feallsanaiche is sgrìobhadair
  • James Watt (1736–1819), innleadair is fear-malairt

Ceanglaichean a -muigh

deasaich