Richard Wagner

Richard Wagner
Beatha
Ainm slàn	Wilhelm Richard Wagner
Breith	Leipzig, 22 dhen Chèitean 1813
Dùthaich	Rìoghachd Shagsainn ; An Eadailt ; An Eilbheis ; A' Ghearmailt ; An Ostair
Ciad chànan	Gearmailtis
Bàs	Venezia, 13 dhen Ghearran 1883
Àite-adhlacaidh	Wahnfried (en)
Nàdar a’ bhàis	adhbharan nàdarra (greim-cridhe)
Teaghlach
Athair	Carl Friedrich Wagner
Màthair	Johanna Rosina Wagner-Geyer
Cèile	Cosima Wagner (mul) ; Minna Planer (en)
Clann	liosta Siegfried Wagner (mul) ; Isolde Wagner (en) ;
Bràithrean ⁊ peathraichean	liosta Rosalie Wagner (en) ; Ottilie Brockhaus (en) ; Louise Wagner (en) ; Cäcilie Avenarius (en) ; Albert Wagner (en) ;
Sinnsirean	liosta Franziska Wagner (en) (nighean-peathar no nighean-bhràthar);
Fine	Wagner family (en)
Foghlam
Foghlam	Oilthigh Leipzig ; Kreuzschule (en) ; Thomasschule zu Leipzig (en)
Cànain	Gearmailtis
Luchd-teagaisg	Christian Theodor Weinlig (en)
Oileanaich	Anton Seidl (mul)
Dreuchd
Dreuchd	ceòl-sgrìobhaiche, librettist (en) , stiùiriche-ciùil, aistear, stiùiriche tèatair, fèin-bheatha-eachdraiche, bàrd, cluicheadair piàna, sgrùdair ciùil, sgrìobhadair leabhair-latha agus sgrìobhadair
Fastaichean	Oilthigh Ciùil is nan Ealan Taisbeanail ann an Vienna
Obraichean comharraichte	The Flying Dutchman (en) ; Tristan und Isolde (en) ; Tannhäuser (en) ; Das Rheingold (en) ; Lohengrin (en) ; Der Ring des Nibelungen (en)
Duaisean a fhuaras	liosta Bavarian Maximilian Order for Science and Art (1873) ;
Buaidh	Arthur Schopenhauer (mul)
Ballrachd	Acadamh Rìoghail na Suaine airson Ciùil; Corps Saxonia Leipzig (en)
Far-ainmean	K. Freigedank agus H. Valentino
Gnè ealain	opra; choral symphony (en) ; ceòl clasaigeach
Inneal-ciùil	piàno
Creideamh
Creideamh	Lutharanachd
IMDb	nm0003471

B' e neach-ciùil Gearmailteach a bha ann an Richard Wagner (Leipzig, 22 an Cèitean 1813 - Venezia, 13 an Gearran 1883).

Beatha Wagner

Rugadh e ann an Leipzig anns a' Ghearmailt sa bhliadhna 1813. Chaochail athair, Carl Friedrich Wagner (1770–1813), nuair a bha e sia mìos a dh'aois. Phòs a mhàthair, Johanna Rosine Pätz (1778–1848), a-rithist san 28 an Lùnasdal 1814. B' e cleasaiche agus bàrd a bha ann an Ludwig Geyer (1778–1821), leas-athair Wagner, a chaochail nuair a bha Wagner ochd bliadhna a dh'àois. Canar gun robh trioblaid le fèin-aithne aig Wagner fad a bheatha air sgàth "an dà athair aige".^[1] Ghluais an teaghlach gu Dresden ann an 1814. Eadar 1821 agus 1827, an dèidh bàs an leas-athair, bha Wagner a' fuireach ann an Eisleben aig càirdean an teaghlaich.

Nuair a bha Wagner 16 bliadhna a dh'aois, chunnaic e an opara Fidelio (a chaidh a sgrìobhadh le Ludwig van Beethoven) ann an Leipzig. Bhon àm sin bha e soilleir do Wagner gum biodh e na cheòladair. Thòisich e pìosan ciùil a sgrìobhadh agus bho 1831 a-mach chaidh e don Oilthigh Leipzig. Anns a' bhliadhna 1833 chruthaich e a chiad opra: Die Feen ("Na Taibhsean").

San 24 an Sàmhain 1836 phòs e Wilhelmine "Minna" Planer (5 an t-Sultain 1809 - 25 am Faoilleach 1866) ann an Königsberg. B' e cleasaiche a bha innte. Eadar 1837 agus 1839 bha Wagner ag obair ann an Riga. An uair sin dh'fhalbh e air bàta gu Lunnainn. Air an t-siubhail seo a bha gu math stoirmeil, nochd am bun-bheachd mun "Der fliegende Holländer". Bho 1840 gu 1841 bha e a' fuireach ann am Paris agus an dèidh sin fhuair e obair ann an Dresden mar Kapellmeister aig an Semperoper. Air sgàth trioblaidean poileataigeach b' fheudar do Wagner a' Ghearmailt fhàgail agus chaidh e do Zürich (1849–1858) agus àitichean eadar-dhealaichte, gus an do dh'imrich e air ais don Ghearmailt ann an 1872. Chaidh an Richard-Wagner-Festspielhaus a thogail ann am Bayreuth a rèir phlanaichean Wagner.

Chaochail Wagner ann an Venice 13 an Gearran 1883.

Taghadh dhen Cheòl aige

Die Feen (1833-34, prìomh-thaisbeanadh 1888)
Das Liebesverbot oder Die Novize von Palermo (1834-36, prìomh-thaisbeanadh 1836)
Rienzi, der Letzte der Tribunen (1837-40, prìomh-thaisbeanadh 1842)
Der fliegende Holländer (1840-41, prìomh-thaisbeanadh 1843)
Tannhäuser und der Sängerkrieg auf Wartburg (1842-45, prìomh-thaisbeanadh 1845)
Lohengrin (1845-48, prìomh-thaisbeanadh 1850)
Der Ring des Nibelungen (prìomh-thaisbeanadh 1876), a tha a# gabhail a-steach ceithir pàirtean:
- An oidhche tòiseachaidh: Das Rheingold (1851-54, prìomh-thaisbeanadh 1869)
- A' chiad latha: Die Walküre (1851-56, prìomh-thaisbeanadh 1870)
- An dàrna latha: Siegfried (1851-71, prìomh-thaisbeanadh 1876)
- An treasa latha: Götterdämmerung (1848-1874, prìomh-thaisbeanadh 1876)
Tristan und Isolde (1856-59, prìomh-thaisbeanadh 1865)
Die Meistersinger von Nürnberg (1845-67, prìomh-thaisbeanadh 1868)
Parsifal (1865-82, prìomh-thaisbeanadh 1882)

Iomraidhean

↑ Martin Gregor-Dellin: Wagner Chronik - Daten zu Leben und Werk, Reihe Hanser 97, Carl Hanser Verlag, 1972, duilleag 9 agus 10

Ceanglaichean a-mach

Richard Wagner Opera
Wagner Operas, le dealbhan, bhideo agus faidhlichean MIDI
The Wagner Library. Eadar-theangachaidhean gu Beurla dhe chuid sgrìobhaidhean a rinn Wagner
Richard Wagner aig pròiseact Gutenberg
The Richard Wagner Postcard-Gallery, Taisbeanadh dhe sheann chàirtean-phuist

gallica.bnf.fr Dealbhan Richard Wagner agus an teaghlach aige.
Bayreuth Festival
Tasglann nàiseanta dhen Richard Wagner Foundation

Commons

Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Richard Wagner

[1] Martin Gregor-Dellin: Wagner Chronik - Daten zu Leben und Werk, Reihe Hanser 97, Carl Hanser Verlag, 1972, duilleag 9 agus 10

[1]