Raibeart Ò Baoghail

Raibeart Ò Baoghail
Beatha
Breith	Caisteal Lios Mòr agus Lios Mór (Èirinn), 25 dhen Fhaoilleach 1627
Àite-fuirich	Contae Phort Láirge; Sasainn
Bàs	Lunnainn, 31 dhen Dùbhlachd 1691
Àite-adhlacaidh	St Martin-in-the-Fields, Westminster (en)
Teaghlach
Athair	Richard Boyle, 1ad Iarla Chorcaigh
Màthair	Catherine Fenton
Bràithrean ⁊ peathraichean	liosta Francis Boyle, 1st Viscount Shannon (en) ; Roger Boyle, 1st Earl of Orrery (en) ; Katherine Jones, Viscountess Ranelagh (en) ; Richard Boyle, 1st Earl of Burlington (en) ; Mary Rich, Countess of Warwick (en) ;
Foghlam
Foghlam	Colaiste Eton ; (1635 - 1638)
Oileanaich dotaireachd	Robert Hooke (mul)
Cànain	Beurla; Fraingis; Laideann; Gaeilge
Oileanaich	Robert Hooke (mul)
Dreuchd
Dreuchd	fiosaigiche, ceimigear agus feallsanaiche
Fastaichean	Oilthigh Oxford (1654 - 1668)
Obraichean comharraichte	Dlighe Úi Bhaoghail; New Experiments Physico-Mechanicall, Touching the Spring of the Air and its Effects (en) ; The Sceptical Chymist (en)
Duaisean a fhuaras	liosta Ball den Chomann Rìoghail (1660) ;
Buaidh	Galileo Galilei, René Descartes, Francis Bacon (mul) , Cornelis Drebbel (en) , Otto von Guericke (mul) agus Ibn Tufayl (en)
Ballrachd	An Comann Rìoghail; Invisible College (en)
Creideamh
Creideamh	Anglachas

Is e nàduir-fheallsanach a bha an Raibeart Ò Baoghail (1627–1691). Rugadh e aig Caisteal Lios Mór, Contae Phort Láirge, Èirinn. Chuireadh e gu Colaiste Eton nuair a bha e 8 bliadhna a dh'aois, agus aig 11 bliadhna a dh'aois chuireadh e air cuairt Tìr-mòr na h-Eòrpa, mus an robh e 16 bliadhna a dh'aois. Dh'fhuirich e fad ùine mhòr ann an Geneva. Air bàs athair, sheilbh e taigh faisg air Oxford, Shasuinn.

Thug toradh a chuid oibre an càirdeas a tha eadar toirt agus brùth àile chun tomhais-lìonaidh (Lagh Úi Bhaoghail). Fhuair e a-mach nach gluais fuaim tro falamhachd. Fhuair e a-mach cuideachd gu bheil cuideam aig adhair. B'e Ó Baoghail a' chiad dhuine a dh'aithnich (an 1661) gu bheil iomadh susbaintean dèanta às bloighean de susbaintean simplidh, ris a chanar eileamaidean. B'e Ó Baoghail a' chiad eòlach mar sin a chleachd am facal "eileamaid" anns an dòigh seo. Dh'adhbharaich e a' chiad eagar reusanta de sgoil-cheimigeach agus an lùib sin chanar "Athair na Ceimigeachd" ris.

Cha do phòs e riamh. Chaochail e ann an Lunnainn an 1691 nuair a bha e 64 bliadhna dh'aois.^[1]

Iomraidhean

↑ O' Connor, John J. ⁊ Robertson, Edmund F. (2000): “Robert Boyle biography”. MacTutor History of Mathematics archive. Oilthigh Chill Rìmhinn. Air a thogail 31mh dhen Dùbhlachd 2018.

[1] O' Connor, John J. ⁊ Robertson, Edmund F. (2000): “Robert Boyle biography”. MacTutor History of Mathematics archive. Oilthigh Chill Rìmhinn. Air a thogail 31mh dhen Dùbhlachd 2018.

[1]