Muir Aral
Muir Aral | |
Suidheachadh | |
Ainm dùthchail | Арал Теңізі/Арал тэнгис/Ара́льское море/Баҳри Арал/ |
Seòrsa | Muir/Loch |
Farsaingeachd | 68,000km2 (1960), 17,160km2 (2004) |
Fad | 1,175km |
Mòr-roinn | Aisia |
Dùthaich | Casachstàn Usbagastàn |
Làrach-lìn | UNECE |
B' e muir ann am meadhan Àisia, gu deas air an fhàsach Aral Karakum, a bh' ann am Muir Aral (Càsacais: Арал теңізі, Mongolais: Арал тэнгис, Ruisis: Ара́льское море, Tidicis: Баҳри Арал, Usbaiceis: Orol dengizi). B' e uisgeachan na Syr Darya agus Amu Darya a shruthadh ann gu ruige 1960, nuair a chaidh slighe na h-Amu Darya atharrachadh.[1] Bha a' mhuir 1,175km a dh'fhaide. Bha doimhneachd na Mara Aral 1,253m thar cheann, ged a bha i mòran nas doimhne ann an corra àite, fiù 's 2,212m. Bha salannachd mheadhanach aice, 22.3psu, no fiù 's 22.33psu air grunnd na mara.[2] Tha luchd-rannsachaidh dhen bheachd gun do nochd loch an seo o chionn 10,000 bliadhna, dìreach an dèidh Linn na Deighe, agus bha a' mhuir uabhasach mòr o chionn 5,000 agus bha domhainneachd na mara eadar 58m agus 60m.[3] B' e gu robh gnàth-shìde gu math blàth agus fliuch ann. Le sin, b' urrainn do dh'iasg tighinn ann bho na h-aibhnichean agus Loch Sary Kamysha bha ceangailte ris a' mhuir aig an àm. Chan ann an latha an-diugh ach sia lochan a tha a' fàs nas lugha gach latha. 'S ann coltach gu bheil an t-ainm a' ciallachadh eilean ann an Casacais, leis gur e innis-mhuir làn eileanan beaga a bh' ann gu ruige na 60an. Tha ìre an uisge air àrdachadh beagan bho 2005 air los gu bheil pròiseact eadar-nàiseanta a' toirt buaidh oirre.[4]