Eòin Dòmhnallach (Cille Mhoire)

Bha Eòin Dòmhnallach (Eòin Eachainn Eòin Dhòmhnaill ‘ic Ghilleasbaig Eòin ’ic Shomhairle) ’na eòlaiche air cultar, seanchas agus eachdraidh, à sgìre Chille Mhoire anns an Eilean Sgitheanach. Chaochail e san Dàmhair 2021.

Eòin Dòmhnallach (Cille Mhoire)
Beatha
Breith	Kilmore (en) ,
Dùthaich	Alba
Bàs	1 dhen Dàmhair 2021
Foghlam
Cànain	Gàidhlig Beurla
Dreuchd
Dreuchd	tasglannaiche agus eachdraiche

B’e mac chroiteir a bh’ann, agus ghabh e ùidh mhòr ann an cultar is cànan sgìre Chille Mhoire bho aois gu math òg, is ùidh shònraichte aige ann an traidisean an taigh cèilidh.

Stèidhich e Taigh-tasgaidh Chille Mhoire ann an 1965, aon de na ciad taighean-tasgaidh air a’ bhlàr a-muigh ann an Alba a dh’fhosgail ann an 1965, a tha an-diugh a’ tàladh luchd-turais bho air feadh an t-saoghail.

Ann an 1970, cheannaich e Taigh-òsta Dhùn Thuilm, agus bha e ga stiùireadh airson 27 bliadhna mus do leig e dheth a dhreuchd. A bharrachd air an obair seo, chruinnich e mòran beul-aithris ionadail bho sgìre Chille Mhoire bho na 1960an air adhart, a’ cleachdadh inneal-clàraidh tèip gus muinntir na coimhearsnachd a chlàradh. B’ ann gu tric a chur e ri prògraman Gàidhlig a’ BhBC air an rèidio is air an telebhisean cuideachd, a’ bruidhinn mu iomadh cuspair, gu tric ceangailte ri àite àrach.

Ann an 2000 chaidh MBE a bhuileachadh air, air an obair luachmhor a rinn e|ann an glèidheadh a’ chultair Ghàidhealaich ann an Tròndairnis, agus ann an 2011 fhuair e duais Sàr Ghàidheal bho Shabhal Mòr Ostaig.

Bha e an sàs gu mòr leis an eaglais, far an robh e na chlarc an t-seisein, agus na phrecentor fad iomadh bliadhna.

Ceanglaichean a-mach

• Tobar an Dualchais: Eòin Dòmhnallach
  • Eòin a’ seinn ‘Poca Sìl an t-Sealgair’ ann an 1954
  • Eòin a’ bruidhinn ri Coinneach MacIomhair ann an 1995 mun taigh-thasgaidh ann an Cille Mhoire a dh'fhosgail e 30 bliadhna roimhe.