'S e saidheans mu rudan aig a bheil beatha a tha anns a' bhith-eòlas. Ach dè tha beatha fhèin?

Beatha
property, natural phenomenon, biological process
Fo-sheòrsa debeing, lyfe Deasaich
Théid a chleachdadh ann anunknown value Deasaich
Has immediate causenot yet determined Deasaich
Cuspair eòlaislife sciences, bith-eòlas Deasaich
Hashtaglife Deasaich
History of topichistory of life, timeline of evolutionary history of life Deasaich
Manifestation oflist of values as qualifiers Deasaich
NCI Thesaurus IDC37987 Deasaich

Tha mòran deifiniseanan ann. A rèir Plato bha beatha lusach, aig a bheil a h-uile fàs-bheart, beatha bheathach, aig a bheil na beathaichean, agus beatha reusanach, aig a bheil daoine. Ach a rèir Aristotle 's urrainn do a h-uile rud beò a chruth a chumail an aghaidh atharraichean, agus a rèir Descartes b' e an rud as cudromaiche an diùrr no an deò, a bhios a' roinn daoine bho beathaichean nach biodh ach innealan. Sin vitalism agus chreid mòran luchd-saidheans ann gus an 20mh linn.[1]

Lorg Edward Trifonov 123 deifiniseanan na beatha anns a' bhith-eòlas. Tha gineadh agus atharrachadh anns a h-uile mìneachadh. Feumaidh beatha lùths cuideachd, agus nam biodh atharrachadh ann, bhiodh ioma-fhillteachd ann cuideachd. Bidh teine a' gintinn teine, ach chan eil beatha ann.[2]

Connspaid

deasaich

A bheil bìorasan beò? Chan eil seo soilleir. A rèir aon teaghlach de dheifiniseanan tha iad beò, a rèir mìneachaidhean eile chan eil iad beò agus a rèir treas seòrsa chan eil iad beò ach nuair a bhios iad ag obair ann an ceallan beò. Mhol James Lovelock gur e siostam singilte a bha anns an Talamh is e ga riaghailteachadh fhèin agus mar sin beò.[1]

Beatha fhuadain

deasaich

Tha eachdraidh fhada de mhodalan beatha ann an coimpiutairean, le riaghailtean sìmplidh mar Geama na Beatha le John Horton Conway no eag-shiostaman ioma-fhillte.[3]

Iomraidhean

deasaich
  1. 1.0 1.1 Mariscal, Carlos: “Life”. Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2021 Edition). Oilthigh Stanford. Air a thogail 16mh dhen Iuchar 2023.
  2. Trifonov, Edward N. (2011): “Vocabulary of Definitions of Life Suggests a Definition,” ann an: J. Biomol. Struct. Dynam., àir. 29, td. 259–266.
  3. Sinapayen, Lana (25mh dhen t-Samhain 2019): “Introduction to Artificial Life for People who Like AI”. The Gradient. Air a thogail 16mh dhen Iuchar 2023.