Port Neasaig
| Port Neasaig | |
 | |
| |
| Suidheachadh | |
| Dùthaich |  Alba
|
| Comhairle | Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh |
| Siorrachd | Siorrachd Bhaile na h-Ùige |
| Parraist | Cill m'Èataine[1] |
| Co-chomharran | 54° 42′ 00″ Tuath 04° 57′ 00″ Iar |
| Feartan fiosaigeach | |
| Àireamh fòn | 01988 |
| Còd-puist | DG8[2] |
‘S e baile beag dùthchasail agus port faisg air Tìr Amhlaigh, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th' ann am Port Neasaig (Beurla: Port Logan, Beurla Ghallta: Port Nessock). Tha e suidhichte eadar ìre na mara fhèin shìos aig a' chidhe agus 79m os cionn ìre na mara shuas air a' bheinn,[3] ann an ceann a deas nan Rannaibh, eadar An Druim Mòr agus Àrd Bhaile, air an àirde an iar Dhùin Phris is Gall-Ghaidhealaibh (Siorrachd Bhaile na h-Ùige ro 1975). Tha e 324km air falbh bho Obar Dheathain, 135km bho Ghlaschu, 95km bho Dhùn Phrìs agus 177km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[4] 'S e Beurla agus Beurla Ghallta a th' aig a’ mhòr-chuid dhiubh ann am Port Neasaig. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, turasachd agus iasgach. Taobh fhoghlaim, chan eil sgoil ann agus le sin feumar a dhol dhan bhun-sgoil anns an Druim Mhòr[5] agus dhan àrd-sgoil anns An t-Sròin Reamhair.[6] Tha gàrradh nan lusan ainmeil dìreach taobh a-muigh a' bhaile, air an t-slighe gu Àrd Bhaile.[7]
Freumhan an Ainm deasaich
A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha e coltach gur ann à Rintsnoc neo Nustak ann an seann Chuimris a tha an t-ainm, ged nach eil sin gu math soilleir idir.[8] Bha seann chuimris làidir ar an àirde an iar-dheas na h-Alba an dèidh nan Ròmanach.[9] A dh'aindeoin sin, tha cuid eile dhen bheachd gur ann à ainm naomh air choireigin à Èirinn a th' ann. Nochd a' Ghàidhlig ann an ceann a deas na h-Alba anns an 7mh Linn, mòran bhliadhna an dèidh Chuimris, agus bha an cànan fhathast làidir ann an Siorrachd Bhaile na h-Ùige fhèin anns an 18mh Linn.[10]
Eachdraidh deasaich
An deidh Linn na Deighe bha caol ann eadar na Rannaibh fhèin agus trì eileanan beaga, dìreach far a bheil Bàgh Neasaige an latha an-diugh. Bha gnothach na ceilpe agus na saimbhire gu math làidir an seo gu deireadh an 18mh Linn agus bhathar a' cleachdadh seann chidhe fiodha air a shon gu ruige co-dhiù 1790.[11] Thogadh an cidhe seo o shean, ann an 1682.[12] Chaidh am baile beag a bh' ann o shean a leagail agus ath-thogail ann an 1818 leis a' chòirnealair Anndra MacDhùghaill, Mòrair Logain, a thug ainm ùr dhan bhaile sa Bheurla. B' e Thomas Telford fhèin a dhealbhaich an cidhe ùr, an cabhsair agus an tùr-cluig. Chaochail 22 saighdearan às Na Stàitean Aonaichte ann an tubaist Phlèana ann an 1944: b' e C47 a bha a' toirt saighdearan air an leòn air an t-slighe bho Fhilton gu Preastabhaig a bh' ann.[13] Thuit am plèana air na creagan ann an droch aimsir air sàilleabh cho ìosal a bha e a' dol oir bha am paileat a' feuchainn ri itealan eile a' leantainn. Ann an 1973 chaidh sealladh neo dhà às an fhilm Wickerman fhilmeadh ann an gàrradh nan lusan a tha eadar Port Neasaig agus Àrd Bhaile .[14] A bharrachd air sin, chaidh an sreath telebhisein Two Thousand Acres of Sky fhilmeadh an seo agus ann am Port Phàdraig eadar 2001 agus 2003.[15]
Poileataigs deasaich
'S ann gu Comhairle Choimhearsnachd Chille m' Èataine a bhuineas Port Neasaig, a ghabhas a-steach An Druim Mòr, Damnaglaur agus sgìre mhòr ann an ceann a deas nan Rannaibh. Tha 810 duine a' fuireach san sgìre air fad.[16] Tha naoinear comhairlichean coimhearsnachd a' riochdachadh na sgìre agus thathar a' cumail coinneamhan na Comhairle gach mìos ann am bun-sgoil an Droma Mhòir. Tha e a' buntainn dhan uàrd-taghaidh 02 (Wigtown an Iar) airson Comhairle na Roinne.[17]
Gnàth-shìde deasaich
'S ann ann an sgìre mòran nas blàithe (Cuibheasachd bhliadhnail: 8.7 °C) agus mòran nas fhliche (Cuibheasachd bhliadhnail: 1054mm) an coimeas ris an còrr dhen dùthaich 's a tha Port Neasaig. Tha sileadh trom ann, fiù 's fad na mìosan nas tioraim, leis nach eil e idir fad air falbh bhon mhuir air an àirde an iar na h-Alba. 'S e àite Cfb ann an sgèile Köppen-Geiger a th' ann am Port Neasaig.[18] Chan eil an t-sneachd idir pailt an seo. Tha diofar mhòr eadar am mìos as fhliche agus am mìos as tioraim: 54mm eadar an Cèitean (dìreach 61mm) agus an Dàmhair/an t-Samhain (115mm). Fad na bliadhna, bidh an teothachd ann am fiaradh mheadhanach: 11.5 °C.
 |
|---|
Còmhdhail deasaich
Chan eil seirbheis rèile ann. A dh'aindeoin sin, tha seirbheis bhus a' frithealadh a' bhaile:
- 407 An t-Sròn Reamhar - Eaglais Steafain - An Druim Mòr.[19]
Iomraidhean deasaich
- ↑ Arcgis
- ↑ Post Code Maps
- ↑ Falling rain
- ↑ Distance from - to
- ↑ A' Chomhairle
- ↑ Stranraer Academy
- ↑ RBGE
- ↑ Studies in the Topography of Galloway, Sir Herbert Eustice Maxwell of Monreith, Constable, Dùn Èideann, 1887
- ↑ The Brittonic Language in the Old North
- ↑ Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147
- ↑ Statistical Account of Scotland , vol 5, duilleag 429; ath-fhoillseachadh an an 1983
- ↑ Undiscovered Scotland
- ↑ Aviation Safety Database
- ↑ Movie Locations
- ↑ Scotland the Movie
- ↑ A' Chomhairle
- ↑ “Dumfries and Galloway Wards 2007”. Local Government Boundary Commission for Scotland. Air a thogail 29mh dhen Ghiblean 2017.
- ↑ Climate Data
- ↑ Còmhdhail na Comhairle
Achadh na Meilge • Àrd Bhaile • Baile Gheàrr Lios • Baile na h-Ùige • Baile Ùr Ghlinn Lus • Baile Ùr nan Stiùbhartach • Barrachan • Blaidneach • Càrn Rìoghain • Cille Chainneir • Cill Choluim • Cill Chomhghain • Cill na Tràghad • Clachan Ghlinn Lus • Damnaglaur • An Druim Mòr • Dùn Reichit • Eaglais Steafain • An Eilreig • Ervie • A' Ghlac • Na Lochain • Lios Uillt • Am Magh Crom • Am Monadh Rèidh • Port Neasaig • Port Phàdraig • Port Rosnait • Poll an Iùbhair • Sandhead • Soirbidh • An t-Sròn Reamhar • Whauphill • Whithorn