An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Prionnsa Teàrlach Stiùbhart"
Content deleted Content added
b robot Adding: en, es, id, it, no Modifying: pl |
a' cuir air ais an teacsa ceart |
||
Loidhne 2:
{| align=right
| [[Image:bonnie_prince_charlie.JPG|
|-
|}
===Breith agus Òigridh===
Air an latha mu dheireadh dhen bhliadhna 1720, rugadh leanabh do [[Rìghrean na h-Alba#Na Stiùbhartaich|theaghlach rìoghail nan Stiùbhartach]] anns [[an Ròimh]]. B' e balach beag a bha seo agus b' e esan Teàrlach Eideard Stiùbhart, mac [[
Chaidh am
===
====Carson a' Ghàidhealtachd?====
Tha ceangal mòr eadar ainm Theàrlaich agus [[Gàidheal|Gàidheil Alba]]. Bha e earbsach asta agus cha b' ann gun adhbhar, oir bhiodh muinntir na [[Gàidhealtachd na h-Alba|Gàidhealtachd]], àite iomallach beanntanach a bha doirbh dhan riaghaltas smachd a chumail air, a-riamh a' toirt taic dha [[na Seumasaich]] fo bhuaidh an cinn-cinnidh. 'S ann aig aois còig bliadhna fhichead a dh'fheuch Teàrlach ri Crùn a shinnsirean fhaighinn air ais. Dh'fhàg e [[an Fhraing]] mu mheadhan an t-samhraidh, [[1745]], agus cha b' fhada gus an robh e air tìr ann an [[Alba]], an [[Eilean Eirisgeigh]]. Cha robh dùil aig na fineachan [[na Seumasaich|Seumasach]] ri leithid aig an àm ud, agus bha a' chuid a bu mhotha dhe na [[cinn-cinnidh]] dhen bharail nach robh cùisean fàbharrach dhaibh. Ach nean air mean chruinnich na Gaidheil còmhla ris, agus iad deiseal sabaid airson còir a theaghlaich.
====Toiseach tòiseachaidh====
Air an naoidheamh latha deug dhen Lùnastal, chaidh bratach rìoghail nan [[Stiùbhartach]] a thogail ri crann ann an [[Gleann Fhionghain]].Ghluais iad chun an ear gun dàil agus ràinig iad [[Coire Ghearraig]] ach cha robh sgeul air na [[Hanobharianaich]]. Ràinig iad [[Peairt]] agus an sin chaidh am Prionnsa a ghairm na [[Rìgh]] an àite athair, [[Rìgh Seumas VIII]].▼
[[Image:Glenfinnan bay.jpg|thumb|Cuimhneachan a thogadh do na fineachan Seumasach]]
▲Air an naoidheamh latha deug dhen Lùnastal, chaidh bratach rìoghail nan [[Rìghrean na h-Alba#Na Stùbhartaich|Stiùbhartach]] a thogail ri crann ann an [[Gleann Fhionghain]]. Ghluais
Ràinig iad [[Dùn
====A-staigh do Shasainn====
[[Image:Bonnieprince1.jpg|thumb|Ìomhaigh dhen a' Phrionnsa Teàrlach a chaidh a thogail an Dàrbaidh]]Bha Alba a-nis fo bhratach a' Phrionnsa agus cho luath agus a bha a h-uile càil an òrdugh, thionndaidh e aghaidh air Sasainn. Chaidh iad a-null air a' chrìoch agus ràinig iad [[Carlisle]]. An dèidh sin chùm iad orra gu [[
===
Ach bha [[Uilleam Augustus, Diùc Cumberland|Diùc Uilleam]] air ceithir feachdan dhen arm dhearg a chur ann an ceithir bailtean sònraichte airson na Seumasaich a chuartachadh. Thuig [[am
Chaidh an t-arm [[na Seumasaich|Seumasach]] thairis air an Abhainn Esk agus a-staigh a dh'Alba a-rithist air 20mh Dùbhlachd. Air 17mh Faoilteach [[1746]], chaidh [[Blàr na h-Eaglaise Brice]] a chur agus fhuair arm a' Phrionnsa buaidh eile air feachdan an riaghaltais, an turas seo fo chommand an t-[[An Seanalair Hawley|Seanalair Hawley]].
Lean an arm aig [[Hanobhar]] iad gu tuath gus mu dheireadh choinnich an dà arm aig [[Cùil Lodair]]. B' ann sa bhlàr fhuilteach sin a thàinig crìoch air cùis nan Stiùbhartach.An dèidh a' bhlàir sin thòisich an sgrios. Bha airgead-cinn de £30,000 air Teàrlach ach cha bhrathadh na Gaidheil e. Air an fhicheadamh latha dhen t-Sultain, [[1746]], fhuair e air bòrd bàta Frangach agus cha do thill e air ais a dh'Alba tuilleadh.▼
===
Ach bha mòr-fheachd an riaghaltais, fo chommand [[Uilleam Augustus, Diùc Cumberland|Diùc Chumberland]], fhathast a' sìor-leantainn nan [[na Seumasaich|Seumasach]] gu tuath gus mu dheireadh choinnich an dà arm aig [[Blàr Chùil Lodair]], an t-siathamh latha deug dhen a' Ghiblean [[1746]]. B' ann sa bhlàr fhuilteach sin a thàinig crìoch air cùis nan [[Rìghrean na h-Alba#Na Stiùbhartaich|Stiùbhartach]].
Bha dùil aige tilleadh agus bha dòchas aig mòran de na Gaidheil gun tilleadh e ach chaidh na bliadhnaichean seachad agus cha do thachair càil.Mu dheireadh chan fhaodadh Teàrlach fuireach anns an Fhraing fhèin. Chaill e a dhòchas, dh'fhàs e brònach agus dubhach; dh'atharraich a nàdar; cha robh mòran chàirdean aige air fhàgail; dh'fhàs e aost' agus nuair a bhàsaich e thàinig crìoch air an teaghlach rìoghail dom buineadh e. Chaill e a mhisneachd agus is beag an t-iongnadh.▼
▲
Bhàsaich e anns an Ròimh, am baile san d' rugadh e air an latha mu dheireadh dhen gheamhradh [[1788]], gun chloinn a thogadh cùis a shinnsirean fhàgail na dhèidh. Ach dh'fhàg e ainm agus cliù nach tèid a dhìochuimhneachadh le Gaidheil airson iomadh linn.▼
===A' Bheatha às dèidh dha Alba fhàgail===
▲Bha dùil aige tilleadh agus bha dòchas aig mòran de na
▲
== Tarraing ==
*''Tha
*Air an tharraing bho: [http://www.cne-siar.gov.uk/gaelic/grd/eachdraidh/sgeulachdan/tearlach.htm Larach-Lìn CNES]
==Tuilleadh leughaidh==
Mac Choinnich, Iain, ''Eachdraidh a' Phrionnsa, no Bliadhna Theàrlaich'', Alasdair Gardner, Paislig (1906)
[[Category:Alba]]
[[category:eachdraidh]]
[[Category:Eachdraidh na h-Alba]]
[[Category:Na Seumasaich]]
[[cs:Karel III.]]
|