An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Aonghus"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Loidhne 2:
'San [[Eòlas-uirsgeul na h-Eirinn]], bha '''Aengus''' ('''Áengus''', '''Óengus''', '''Angus''') àitheanta cuideachd ri '''Aonghus Òg''' , '''Mac ind Óg''' no '''Mac Óg''' 'na bhall nan [[Tuatha Dè Danann]] agus is mathaid 'na dhia a' ghaoil, òige 'gus maise. Tha e air ràdh gun robh ceithir eòin samhlachadh pògan itealachadh mu a cheann. Bha an [[Deagh-Dia]] agus [[Boann]] 'na phàrantan. Tha e air ràdh a mhair e aig a' [[Brú na Bóinne|Bhrú na Bóinne]] ri taobh na h-[[abhainn|aibhne]] [[Bòinn|Bhòinn]].
Bha suirghe aig an Deagh-Dia le Boann, a' bhean [[Nechtan|Nechtain]]. Air chor a fhalach an suirghe, rinn an Deagh-Dia an ghrian seas sàmhach air naoi mìos; therefore, bha Aonghus air thorrachadh, air thoirt gu ìre 'gus air bhreith ann an aon là. Bha [[Elcmar]] 'na oid'-altrum.
Nuair thàinig e gu inbhe dh'arbhartaich Aonghus an Deadh-Dia a dhachaigh, an ''Brú na Bóinne''. Ràinig e 'n dèidh do phàirtich an Deagh-Dia a thìr am measg a chlann, agus cha robh ann càil fàgail ri Aonghus, mar sin dh'fhaighnich Aonghus athair nam b'fhaodainn e sa' ''Bhrú'' mhaireann air là 'gus oidhche, 'gus dh'aontaich an Deagh-Dia. Seach chan eil an [[alt neo-chinnteach]] aig Gaeilge 'gus Gàidhlig, b'urrainn do "là 'gus oidhche" chiallachadh "aon là 'gus aon oidhche" no "là 'gus oidhche", a còmhdaichidh h-uil' àm, agus mar sin ghabh Aonghus sealbh na ''Brú'' gu buan.
Thuit Aonghus ann am gaol le rìbhinn a chunnaic e 'na aislingean. Rannsaich a mhàthair, Boann, [[Eireann]] fad bliadhna iomlan. An nuair sin rinn athair, an Deagh-Dia, an rud ceudna. Fa dheòidh, lorg Rìgh [[Bodb Dearg]] na [[Mumhain (Eireann)|Mumhaine]] i 'n dèidh do bliadhna.
Chaidh Aonghus dhan loch a' Bheòil na Nathrach Sgiathach agus lorg 150 rìbhinnean cuibhrichte ann am càraidean. Lorg e a rìbhinn, [[Caer]]. Air [[an t-Samhain 1mh]], dh'atharraicheadh Caer agus na rìbhinnean eile 'steach do [[eala]] fad aon bliadhna. Bha Aonghus air innseadh a b'fhaodainn e Caer phòsadh ma b'urrainn dha oirre cho eala chur fèineachd. Shoirbhich Aonghus. Dh'ath-dhealbh e fhèin a-steach do eala 'gus dh'itealaich iad air falbh, seinn ceòl àlainn a chuir uil' a luchd-èisdeachd ri cadal do trì là 'gus oidhche.
Bha Aonghus 'na oid'-altrum agus dìonadair [[Diarmuid Ua Duibhne|Dhiarmuid Ua Duibhne]] nam [[Fianna]].
'S dòcha tha Aonghus ceangailte dhan dia sean [[Ceilteach]] [[Maponos]] agus a mhac-samhail [[Eòlas-uirsgeulachd na Cuimrighe|Cuimreach]], [[Mabon ap Modron]].
Ainmean eile: Aonghus Og, Aonghus mac Oc, Oengus mac Oc
==Luchd co-ainm==
Bha '''Aonghus''' 'na ainm coiteanta [[Gaeilge|na Gaeilge]] agus [[Gàidhlig|na Gàidhlige]], air bhreith le caochladh de luchd eachdraidheil is seann-sgeulach, gabhail a-staigh:
*[[Aonghus Olmucada]], Seann-sgeulach [[Àrd-Rìgh na h-Eirinn]] na [[linn 15mh BC]]
*[[Aonghus Ollamh]], Àrd-Rìgh seann-sgeulach na h-Eirinn na [[linn 5mh BC]]
*[[Aonghus Tuirmech Temrach]], Àrd-Rìgh seann-sgeulach na h-Eirinn na [[linn 4mh BC]]
*[[Aonghus mac Nadfraoch]], Ciad Rìgh Crìodail na Mumhain, [[linn 5mh]] AD
*[[Oengus na Dalriada]], Rìgh na h-Alba na [[linn 9mh]] AD
[[Gnethan:Diathan Ceilteach|Diathan Ceilteach]]
| |||