An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Glaschu"
Content deleted Content added
No edit summary |
ceangal briste AÀA a chàradh |
||
Loidhne 6:
| GLACADH= Seallaidhean air Glaschu
| MAPA =
|
|
| COMHARRADH =NS590655
| Domhan-leud = 55.858
Line 18 ⟶ 15:
| BLIADHNA = 2007
| FÒN = 0141
| DUILLEAG = [http://www.glasgow.gov.uk Comhairle
}}
'S e am baile as motha ann an [[Alba]] a th' ann an '''Glaschu''' [IPA: ˈɡ̊ɫ̪as̪əxu] ([[Beurla]]: ''Glasgow'', [[A' Bheurla Ghallda|a' Bheurla Ghallta]]: ''Glesgie'' no ''Glesca''<ref>{{iomradh lìon | url = http://dsl.ac.uk/entry/snd/glesca | tiotal = Glesca prop n. | foillsichear = Dictionary of the Scots Language | ceann-là_inntrigidh = 2017-09-23}}</ref>) ged as e [[Dùn Èideann]] [[prìomh-bhaile]] na dùthcha.
'S e fear de na 32 [[Comhairlean na h-Alba|ùghdarrasan ionadail]] ann an Alba a tha ann. Tha freumhan an ainm stèidhichte air ''glas'' + ''cu'', a' ciallachadh "sloc glas/gorm" anns a' [[Briothannais|Bhriothannais]].<ref>{{ iomradh lìon | url = http://www.parliament.scot/Gaelic/placenamesF-J.pdf | tiotal = Ainmean-Àite | ainm = Iain | sloinneadh = Mac an Tàilleir | ceann-là = 2003 | foillsichear = [[Pàrlamaid na h-Alba]] |ceann-là_inntrigidh = 2017-02-10 | fòrmat = pdf}}</ref><ref>{{ iomradh lìon | url =
Tha an dàrna [[Oilthigh Ghlaschu|oilthigh]] as sine ann an Alba anns a' bhaile (bho 1451, an ceathramh as sine anns a' Bhreatainn). Le còmhdhail tombaca, gàrraidhean-iarainn agus gnìomhachas eile, bha ''An Dàrna Cathair san Ìompaireachd'' (''"The Second City of the Empire"'') air Glaschu aig deireadh 19mh linn. Chaidh gnìomhachas trom anns a' bhaile a chrìonadh gu mòr aig deireadh an fhicheadamh linn, ach dh'èirich [[leas-gnìomhachas]], m.e. roinn ionmhasail, turasachd agus coimpiutaireachd, agus lorg rannsachadh ann an 2005 gun robh [[Làn-thoradh Dùthchail|làn-thoradh dùthchail]] gach pearsa nas motha anns an [[An Rìoghachd Aonaichte|Rìoghachd Aonaichte]] dìreach ann an [[Lunnainn]] agus Dùn Èideann.<ref>[http://www.scotsman.com/news/edinburgh-uk-s-second-most-prosperous-city-1-738231 ''Edinburgh UK's second most prosperous city.''] ''[[An t-Albannach]]'', 3 an Cèitean 2005.</ref> Chaidh an [[STUC]] a stèidheachadh an seo ann an [[1897]].
Line 28 ⟶ 25:
== Ceàrnan ==
[[Faidhle:Glasgow New Wards.PNG|thumb|300px|left|Uàrdan Ghlaschu.]]
Ged a bha caochladh thuineachaidhean airson nam mìltean de bhliadhnaichean far a bheil Glaschu na laighe aig an àm a tha an làthair, chaidh a' bhaile fhèin a stèidheachadh le Naomh Mungo timcheall eaglais far a bheil an Cathair-eaglais Ghlaschu an-diugh. Rè nan linntean, sgaoil am baile gu mòr anns gach àird, thar [[Abhainn Chluaidh]] mar an ceudna, agus thionndaich iomadh clachan is baile eile gu pàirt den chathair. Tha e a-nis ann an crìch ri [[Rinn Friù]] agus [[Bruach Chluaidh]] gu taobh an iar. Chaidh [[Comhairle
=== Uàrdan ===
Line 35 ⟶ 32:
=== Meadhan na Cathrach ===
Tha Meadhan na Cathrach air a chuairteachadh le Abhainn Chluaidh air a thaobh a deas, leis an t-Sràid Àird is Margadh an t-Salainn air a thaobh an ear, agus air a thaobhan a tuath is an iar leis a' [[Mòr-rathad|mhòr-rathad]] [[M8 (mòr-rathad)|M8]] a chaidh a thogail eadar 1968 agus 1972. Tha iomadh àite agus togalach cudromach suidhichte ann am meadhan na cathrach, m.e.:
* Ceàrnag Sheòrais le [[Seòmraichean na Cathrach (Glaschu)|Seòmraichean na Cathrach]] ("City Chambers" sa Bheurla), far a bhios
* stèidheachaidhean foghlaim mar [[Oilthigh Srath Chluaidh]] no [[Conservatoire Rìoghail na h-Alba]]
* an dà stèisean rèile as motha ann an Glaschu ([[Stèisean Meadhan Ghlaschu|Glaschu Mheadhain]] is [[Stèisean Sràid na Banrighinn|Glaschu Sràid na Banrighinn]])
Line 92 ⟶ 89:
Tha 29 àrd-sgoiltean, 149 bun-sgoiltean agus trì sgoiltean àraidh ann an Glaschu, nam measg [[Sgoil Ghàidhlig Ghlaschu]], bun-sgoil is àrd-sgoil a' lìbhrigeadh [[Foghlam tro Mheadhan na Gàidhlig]] as motha ann an Alba.
== Na meadhanan ==
Line 99 ⟶ 94:
Tha Glaschu na dhachaigh airson mòran mheadhanan a tha ann an Alba, nam measg na stèiseanan telebhisein [[BBC Scotland]], [[BBC Alba (Sianal)|BBC Alba]] agus [[STV]]. Am measg nam pàipearan a tha air am foillseachadh an seo tha ''[[An Herald|The Herald]]'', an ''[[Daily Record]]'' agus na h-''[[Evening Times]]''. A thuilleadh air seanailean an rèidio aig a' BhBC, tha iomadh rèidio ionadail a' craoladh anns a' chathair, m.e. [[Celtic Music Radio]] (1530 kHz, air loidhne), Capital Scotland (105.7 & 106.1 MHz, air loidhne), Clyde 1 (97.0, 102.3, 102.5 and 103.3 MHz, air loidhne), Clyde 2 (1152 kHz, air loidhne), 105.2 Smooth Radio, Real Radio agus 96.3 Real Radio XS.
▲== A’ Ghàidhlig ==
Chaidh am [[Am Mòd Nàiseanta Rìoghail|Mòd Nàiseanta]] a chumail ann an Glaschu anns na bliadhnaichean 1895, 1901, 1907, 1911, 1921, 1933, 1938, 1948, 1958, 1067, 1988, agus 1990 (Baile Ghobhainn).
Line 108 ⟶ 101:
Thòisich [[Comunn Sgitheanach Ghlaschu]] ann an 1865 agus tha e a’ dol fhathast.
Tha Comhairle
== Daoine ainmeil ==
Line 119 ⟶ 112:
* [[Stuart Christie]] ([[1946]]), sgrìobhadair
* [[Donovan]] (r. 1947), ceòladair
* [[Annabel Goldie]] (r. 1950), tè-
* [[Rosanna Choineagan]] (r. 1951), tè-
* [[Brus Crawford]] (r. 1955), fear-
* [[Linda Fabiani]] (r. 1956), tè-
* [[Fearghus Ewing]] (r. 1957), fear-
* [[Criosaidh Dick]] (r. 1934), bana-sgrìobhadair Gàidhlig.
Line 150 ⟶ 143:
* [http://www.bbc.co.uk/naidheachdan/38901957 BBC Naidheachdan 2017-02-07: Gach leanabh a dh'iarr àite ann am foghlam Gàidhlig am bliadhna air fhaighinn] ''(aithris-bhideo 2:40)''
{{
[[Roinn-seòrsa:Glaschu]]
| |||