An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Litreachas"

Content deleted Content added
bNo edit summary
No edit summary
Loidhne 1:
[[Faidhle:Old book bindings.jpg|thumb|right|250px|Seann [[Leabhar|leabhraichean]]]]
’S e corpas de theacsaichean sgrìobhte a th’ ann an '''litreachas''', aig bun-ìre. Mar as trice, gus a bhith ga chunntadh mar theacsa ''litreachasail'', feumaidh teacsa a bhith a’ cleachdadh a’ chànain sa bheil e sgrìobhte ann an dòigh neo-àbhaisteach no [[Ealain|ealanta]], no a bhith a’ buntainn ri cuspairean inntleachdail no feallsanachail.
'S e teacsaichean sgrìobhte a tha ann an '''litreachas'''. Faodar ga roinn eadar sgrìobhaichean fìrinneach, mar eisimpleir aistean sna [[Pàipear-naidheachd|pàipearan-naidheachd]] agus leabhraichean [[Saidheans|saidheansail]], agus an fheadhainn neo-fhìrinneach: [[rosg]], [[bàrdachd]] agus [[dràma]].
 
Faodar “litreachas” a roinn a rèir a nàdair fhìrinnich (no ''neo-fhicseanail'') no neo-fhìrinnich (no ''fhicseanail''), no a rèir a dhòigh-sgrìobhaidh — an e [[rosg]] no [[bàrdachd]] a th’ ann — no a rèir a [[Gnè (litreachas)|ghnè]] — m.e., [[nobhail]], [[sgeulachd]], [[dràma]].
==Freumh-fhaclachd==
 
'S ann às an fhacal ''litir'' a tha am facal ''litreachas'' dèante, agus 's ann às an fhacal Laidinn ''littera'' (facal a' ciallachadh ''litir den aibidil'', no, anns an iolra, ''litreachas'', i.e. ''rudan a tha air an sgrìobhadh ann an litrichean'' — cf. ''letters'' sa' Bheurla) a tha am facal ''litir''.
==Freumh-fhaclachdfhaclaireachd==
'S’S ann às an fhacal ''litir'' a tha am facal ''litreachas'' dèante, agus 's’s ann às an fhacal Laidinn ''littera'' (facal a'a’ ciallachadh ''litir den aibidil'', no, anns an iolra, ''litreachas'', i.e. ''rudan a tha air an sgrìobhadh ann an litrichean'' — cf. ''letters'' sa' [[Beurla|Bheurla]]) a tha am facal ''litir''.
 
Anns na làithean seo, ge-tà, ’s tric a bhios am facal ''litreachas'' a’ comharrachadh cuideachd chleachdaidhean labhairteach agus [[Beul-aithris|beul-aithriseach]], a bharrachd air ''teacsaichean'' sgrìobhte annta fhèin.
 
==Eachdraidh==
Line 10 ⟶ 14:
Airson na linntean, cha robh fàrmhorachd litreachais ann an diofar cheàrnan den t-saoghail cothromach, leis nach robh gu leòr eadar-obrachaidh ann eadar culturan sònraichte mar cultar na [[An Roinn-Eòrpa|Roinn-Eòrpa]], cultar [[Arabais|Arabach]], Innseanach, [[Sìona (roinn chultarach)|Sìneach]] no [[An t-Seapan|Seapanach]]. Mar sin, 's ann doirbh tuairisgeul a thoirt air litreachas an t-saoghail san fharsaingeachd. Anns na linntean mu dheireadh thòisich na diofaran seo ri dhol à sealladh; aig an aon àm, ge-tà, bha buaidh dona ann air na cultaran agus litreachasan mion-chuid.
 
Aig deireadh na 20mh agus toiseach na 21mh linn thàinig atharrachaidhean eile le nochdadh mheadhanan ùra mar [[rèidio]], [[telebhisean]], an t-[[Eadar-lìon]] no [[leabhar eileagtronaigeach|leabhraichean eileagtronaigeach]].
 
==Litreachas na h-Alba==