An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Tsunami"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Loidhne 3:
'''Tsunami''' (no '''tonn-tuile'''), 'S e sreath de [[tonn]]an a' [[cuan|chuain]] gun gluais glè luath air adhbharachadh le [[crith-talmhainn|crithean-talmhainn]] cumhachdach, spreadhaidhean cumhachachach nam [[Beinn-theine|beinntean-teine]], no [[maoim-talmhainn|maoimean-talmhainn]]. Tha [[tonn-fhad]] glè fhada aig tsunami; faodaidh e bhith ceudan de [[cilemeatair]] a dh'fhaid. Mar as àbhaist, tsunami a 'tòiseachadh gu h-obann. Tha na tuinn a 'siubhal aig [[astar]] mòr air feadh an cuan le call [[lùths|lùiths]] glè bheag. Faodaidh iad a thoirt air falbh [[gainmheach]] as na [[tràigh]]ean, a sgrios na [[craobh]]an, a tilgeil is slaodadh [[carbad]]an, a [[mhill]]eadh [[taigh]]ean agus fiù' s a sgrios [[baile|bailtean]] iomlana. Faodar tsunami bhith cuideachd air adhbhrachadh le beum o [[salachar-rionnag]].
Gu tric, tarraingidh an sàl air ais bhon oirthir leth na h-ùine na tuinne mus ruigidh an tonn a 'faighinn a' chosta. Ma tha an caisead a 'chosta eu-domhainn, faodaidh an sàl a tharraing air ais fad ceudan de mheatairean mus thig a' chiad tonn. Fuirichidh daoine gu tric aig a' chladach mur eil fios aca air a 'chunnart.
Chan urrainn tsunami a bhith air casg. Ach, tha ann dòighean a chuideachadh a chur stad stad air bàsan bho tsunami. Bheir riantan-rabhaidh eadar-nàiseanta agus roinneil rabhaidhean a-mach, gu h-àraidh airson [[An Cuan Sèimh|a' Chuan Sèimh]], mus ruig tonnan mòra a' chladach. A chionn 's gur urrainn dhan chrith-talmhainn a bhith air faireachdainn a dh'adhbhraich an tsunami mus ruig an tonn a' chladach, 's urrainn rabhadh a bhith air thoirt ri daoine a dhol ri àiteigin sàbhailte.
Tha [[A 'chrith-talmhainn agus an tsunami a' Chuan Innseanach de 2004|an tsunami as marbhtaiche]] air a' chlàr an tsunami a bha air 26 Dùbhlachd 2004. Chaidh a h-adhbhrachadh leis a' chrith-talmhainn. Chaidh a ràdh gu bheil meudachd 9.3 aig a' chrith-talmhainn air a' [[sgèile mheudachd Moment]]. Bha e stèidhichte anns a 'chuan dlùth ris an oirthir [[Sumatra]], [[Indonesia]]. Thairis air 225.000 daoine, a 'chuid as motha air na cladaichean a' Chuan Innseanach, a chaochail bhon mhòr-thubaist seo. Ghluais na tuinn mhòra an tsunami gu math luath. Bha ceudan de mhìltean de dhaoine ann an Indonesia, [[Sri Lanca]], [[Dùthaich nan Tàidh]], [[Na h-Innsean]], [[Somalia]], agus dùthchannan eile, air mharbhadh no leònta leis.
{{Tsunami}}
| |||