|
Bhualadh [[Haiti]] le [[crith-thalmhainn]] neart Richter 7.3 air [[12 am Faoilleach]] [[2010]].
Thuit millteanmìltean de thogaileacheanthogalaichean anns a' phrìomh chathair [[Port-au-Prince]], nan measg An LuchairtLùchairt Nàiseanta (Àros nan Uachdarain), Àros a' PharlamaidPhàrlamaid agus Ceann-Oifis nan CiseanCìsean. Thuit a' chuid a bu mhotha de na taighean eirideinneiridinn agus cha robh an coir ann an staid sabhailtesàbhailte. Dh'fhaligfhàillig siostaman-conaltraidh na dùthcha uile gu lèir anns na h-uairean as dèidh a' chiad chrith.
Mus do thòisich an t-uabhas seo, b' i Haiti an dùthaich bu bhochd san t-saoghal siarach agus, coltach ri iomadh eilean eile sa Chairibean chan eil caighdeanan togalach aig Haiti idir (is anns na 1930an a chuireadh caighdeanan togalach an gniomhgnìomh an Breatuinn mar eisimpleir). A reir luchd-innlichidh, is gann gun robh togalach air bith sa chathair dealbhaichte a bhith seasmhach an aghaidh crith-thalmhainn.
== Creag-eolas ==
Co-ordanaich: Tuatha Iar.
Bha làr na crith-thalmhainn mu 25 km bho Phort-au-Prince aig domhainnead de 13km.
Bha a' chiad bhualbhuail aig Neart Richter 7.3 agus na bualan leantainneach aig Neart Richter 5.0-5.3.
== Naidheachd Latha Air Latha ==
12.01.2010: BhualBhuail crith-thalmhainn. Bha aithisgean tràth a' measadh gun do dh'eug "ceudan". Tha millteanmìltean glacta fo thogaileachanthogalaichean a thuit.
13.01.2010: Suas ri 200 luchd-obrach an UN dith. Bha Ceannard Mission an UN air a lorg marbh.
14.01.2010: Measaichte gu bheil 45,000-50,000 marbh. Tha 2,000,000 duine gun dhachaigh agus 3,000,000 an eiginnèiginn. Tha taic bho thìrean cèin a' tòiseachadh air tighinn a-steach tron phrìomh raon adhair. Tha feachdan-riaghaltais Peru, Brazil an Haiti mar a tha agus a' toirt cobhair.
15.01.2010: Tha storasanstòrasan teasairgeanteasairginn a-nis air lionadhlìonadh Raon-adhair Port au Prince, far a bheil iad stuicte a chionn 's gun do rinn an crith-thalmhainn leirlèir-sgrios air na rathaidean a-mach às an raon-adhair. Chuala aithisg gu bheil aonad-innlichidh de arm nan [[Stàitean Aonaichte]] air tòiseachadh air caradh an rathaid dhan chathair.
Rinn an crith-thalmhuinnthalmhainn sgrios air a' chala gu ireìre nach eil comas aig luingean a bhith ga cleachdadh idir.
Tha riaghaltas Hiati a' measadh gun deach tiodhlacadhtìodhlacadh air 40,000 neach gu ruige seo agus tha suas ri 100,000 marbh fhadhast fo thobhtaichean a' chathair. Tha muinntir a' chathair beobeò air eiginnèiginn air na sraidean anmna bothan agus pailiunnanpàilleanan deantadèanta à stùthstuth a shabhal iad bho sitig nan taighean aca. Tha biadh a' fàs gann, meirle-eiginnèiginn air tòiseachadh agus an sluagh a' fàs an-fhoiseil nach do ràinig teasairginn a' chathair fhathast.
8.02.2010 : Tha e cinnteach gun do dh'eug corr is 200,000 duine an Port au Prince.
15.01.2010
Le cala Port au Prince gun fheum tha cuid de na buidhnean teasairginn a' cur air tirtìr aig Santo Domingo agus a' leantainn rathaidean-uirùir gu Haiti.
Tha Cuba air fuasgladh a speuran ri itealain nan StaiteanStàitean Aonaichte gus am bith iad a ruigsinn Haiti nas luaithe.
Tha sgiobaidhean teasairgeanteasairginn Cubach an Haiti.
== Fuilingeas & Faochadh ==
12.01.2010: Cha robh ach aon ionad-eiridinn ag obair: Ospadal Raon aig Feachd Adhair [[An Argantain|na Argantain]].
13.01.2010: Bha an t-ospadal Argantaineach fhathast a h-aon ionad leighis ag obair gu ceart ach bha ''Medecin sans Frontieres'' a' measadh gun robh dà thaigh eiridinn am Port-au-Prince ann an staitstàit so-cleachdta.
{{Commonscat|2010 Haiti earthquake|{{PAGENAME}}}}
| 