An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Putumayo (Roinn)"

'S e tè dhe na 32 roinnean ann an [[Coloimbia]]<ref>[http://www.smo.uhi.ac.uk/gaidhlig/faclair/cuspair/duthchannan/ Dùthchannan aig SMO]</ref> a th' ann am '''Putumayo'''. Tha Putumayo suidhichte air an iar-dheas na dùthcha, faisg air na crìochain le [[Ecuador]] agus [[Pearu]], fad 24.885 km² eadar 01° 26' 18" y 00° 27' 37" Tuath agus 73° 50' 39" y 77° 4' 58" Iar anns an roinn nàdarra Amazon. 'S e [[Mocoa]]<ref>[http://www.alcaldiademocoa.gov.co/ Riaghaltas a' Bhaile]</ref> prìomh-bhaile na roinne. Tha 310,132 a' fuireach ann, a' mhòr-chuid air an àirde an iar-thuath na roinne.

B' e sgìre gu math measgaichte a bh' ann o chionn fhada: bha na Cofán a bha a' fuireach air an àirde an iar-dheas, na Kamentxá air an àirde an iar-thuath, na Tukano ann an ceann a deas agus na Witoto san ear. Cheannsaich Huayna Cápac Tìr nan Kamentxá ann an [[1492]] agus stèidhich esan colonaidh Inca ann an Gleann Sibundoy. Chuir feachdan na Spàinne ruaig air na h-Incas ann an [[1533]] agus ghabh iad seilbh air an sgìre seo ann an 1542. B' e miseanan [[Eaglais Chaitligeach|Caitligeach]] a riaghladh an sgresgìre bho [[1547]] gu ruige neo-eiosimeileachdeisimeileachd na dùthcha ann an [[1810]].

Bha an talamh far a bheil Putumayo na phàirt na Roinne PhutumayoPhopayán aig toiseach toisichidh neo-eisimeileachd na dùthcha. Bha glè bheag de dhaoine a' fuireach ann agus le sinn bha am baile [[Popayán]] an urra ri ceann a deas na dùthcha air fad a riaghladh. A bharrachd air sin, bha an dùthaich mòran na bu mhotha na tha e an latha an-diugh. Ghabhadh an roinn a-steach sgìrean a bhuineas gudo dh' Eacuador agus Pearu a-nis. Bha trì atharraidhean mòra ann an riaghladh na dùthcha anns an [[19mh Linn]]. Bhathar a' deasbad an dà chuid crìochain na stàite agus siostam riaghlaidh na dùthcha, le feachdan poileataigeach a' sabaid an aghaidh a chèile an aghaigh no airson siostaim fheadarail a chuirchur an gnìomh. ChaidhBha Putumayo na phàirt Roinn a' Chauca agus an uair sin Tìr Nàiseanta Caquetá agus Stàit Uachdaran a' Chauca. Tha i air a bhith na roinn bho 1991 a-mach.

Aig toiseach an 20mh Linn bha gnothach an [[rubair]] gu math làidir an seo. B' e talamh blàth torrach a bh' ann a bha fa leth freagarrach airson rubair a chinntinn. Dh' adhbharaich sin trioblaid shòisealta mòr agus ana-cheartas.<ref>[http://www.banrepcultural.org/blaavirtual/memoria-historica-cnrr/putumayo-la-voragine Banrepcultural]</ref> Air sgàth' s cho fad air falbh bho [[Bogotá|Bhogotá]] 's a bha Putumayo - agus iomadh sgìre eile iomallach - cha robh làthaireachd na stàite idir ann. Le sin, chuireadh na daoine às an fhearann aca agus chaidh tòrr duibhdhuibh gan [[Tràilleachd|tràilleachadh]]. Ràinig mòran dhaoine gu Putumayo bho àiteachan eile eadar [[1948]] agus [[1960]] is iad a' teiche an ainneirt a bha a' deànamh cròn air an dùthaich.<ref>[http://www.javeriana.edu.co/ier/recursos_user/documentos/revista51/61_90.pdf Universidad Javeriana]</ref>