An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Ceimigeachd"

Content deleted Content added
→‎Na h-eileamaidean: barrachd ainmean
ghluais liosta nan eileamaidean chun duilleag ùr
Loidhne 9:
Ma thèid measgachadh air dà shusbaint a tha co-gnìomhachd ri chèile, thèid gnìomh-cheimidh air adhart a bhitheas a' caitheamh na susbaintean tòisichidh agus a' cruthachadh susbaintean eile. Bithidh na comh-gnìomhan a' tachairt eadar dadamain fa-leth, airson aobharan ceangailte ri gèilleadh, glacadh agus co-phàirteas de na electronaibh bhalantais aca.
== DadamainAtaman ==
 
Tha gach dadmann dèanta suas de mìrean fo-dadamanachd. Tha trì seòrsa dhaibh: Proton, Niùtron agus Eleactron. Is i an ealactron a tha bu chudthromach ann an sgoil a' cheimidh.
Loidhne 21:
Ri gach proton anns an niùclas bidh niùtron. Ri gach proton anns an dadmann bidh eileactron. Mar sin bithidh na urchairean dealanachd anns an dadmann an cothrom ri chèile agus cha bhi urchair air an dadmann fhèin, (cho fad 's a tha i saor
 
== ArtagaileanNa eileh-eileamaidean ==
* [[Ceimigear]]
* [[Lasadair Bhunsen]]
* [[Ceimigearan Ainmeil]]
 
:''[[Liosta nan eileamaidean]]''
{{Clàr ùineach}}
 
== Na h-eileamaidean ==
 
Is e '''eileamaid''' a tha ann gach seòrsa bun-stugh. Tha na h-eileamaidean roinnte eadar meatailtean agus ana-mheatailtean. Is atam an aonad bu lugha de gach eileamaid, agus tha gach atam dèanta suas de niuclas, agus "sligean dealanaich" a tha gan chauirteachadh. Tha gach atam fa-leth na staid as cunbhalach nuair a tha na sligean dealanaich aice làn- neo ban. Is feart de meatailtean, gun choisinn iad inbhe cunbhalas le toirt seachad na dealanaich a tha anns an slige a-muigh aca, agus is feart de ana-mheatailtean gun choisinn iad cunbhalas le gabhail na dealanaich a tha dith orra a lionaich na slige-dhealain a-muigh aca.
Line 34 ⟶ 29:
Nuair a thig meatailt agus ana-mheatailt còmhla, cruthaichear '''bann ionachd''' eadarra. Tha sin ri radh gu gèill an meatailt dealanach (aich) chun ana-mheatailt, a' fagail slige a-muigh a' mheatailt ban agus slige a-muigh an t-ana mheatailt lán. Air sgaths gu bheil an meatailt air call dealanach, thig urchair dearbhach air, agus thèid urchair diùltach (air sgath na dealanaich air barrachd) air an ana-mheatailt. Canar ionnann ri na mirean seo. Tha an difir eadar na h-urcharan aig aobharachadh co-tharruing agus bann làidir eadar nan atamain meatailt agus ana-mheatailt, chanar bann ionachd ris.
 
{{Clàr ùineach}}
{| class="wikitable"
|-
! !! Samhla !! Ainm anns an Seotal !! Ainmean eile
|-
| 1 || H || [[Haidridean]] || Hàidhdreaidean (Faclair Beag), Hàidridean (Boyd agus Robertson)
|-
| 2 || He || [[Helium]] || Hilium (Boyd agus Robertson)
|-
| 3 || Li || [[Litium]] ||
|-
| 4 || Be || [[Beirilium]] ||
|-
| 5 || B || [[Bòron]] ||
|-
| 6 || C || [[Carbon]] || Gualan
|-
| 7 || N || [[Naitridean]] || Naidhtreoidsean (Faclair Beag), Mear-shalann-gintinn (Dwelly)
|-
| 8 || O || [[Ogsaidean]] || àile-bheathail (Dwelly), beath'-aile (Dwelly)
|-
| 9 || F || [[Fluarain]] ||
|-
| 10 || Ne || [[Neon]] || Nìtheon (Faclair Beag)
|-
| 11 || Na || [[Sodium]] || Sòidium (Faclair Beag)
|-
| 12 || Mg || [[Magnesium]] || Maignéiseam (Faclair Beag)
|-
| 13 || Al || [[Aluiminium]] || [[Alman]] (Dwelly, Faclair Beag), Alùmanum (Faclair Beag)
|-
| 14 || Si || [[Sileacon]] ||
|-
| 15 || P || [[Fosfaras]] ||
|-
| 16 || S || [[Sulfar]] || Pronnasg (Dwelly, Faclair Beag), Pronnastan (Dwelly, Faclair Beag), Grunnastal (Dwelly)
|-
| 17 || Cl || [[Clòrain]] ||
|-
| 18 || Ar || [[Argon]] ||
|-
| 19 || K || [[Potasium]] || Potaiseam (Faclair Beag)
|-
| 20 || Ca || [[Calcium]] || Cailceam (Faclair Beag)
|-
| 21 || Sc || [[Scandium]] ||
|-
| 22 || Ti || [[Titanium]] ||
|-
| 23 || V || [[Bhanadium]] ||
|-
| 24 || Cr || [[Cròmium]] || Cròm (Faclair Beag)
|-
| 25 || Mn || [[Mangaineis]] ||
|-
| 26 || Fe || [[Iarann]] ||
|-
| 27 || Co || [[Còbalt]] ||
|-
| 28 || Ni || [[Niceal]] ||
|-
| 29 || Cu || [[Copar]] ||
|-
| 30 || Zn || [[Sinc]] || Sionc (Faclair Beag)
|-
| 31 || Ga || [[Gailium]] ||
|-
| 32 || Ge || [[Gearmainium]] ||
|-
| 33 || As || [[Arsnaig]] ||
|-
| 34 || Se || [[Selenium]] ||
|-
| 35 || Br || [[Bròmain]] ||
|-
| 36 || Kr || [[Criopton]] ||
|-
| 37 || Rb || [[Ruibidium]] ||
|-
| 47 || Ag || [[Airgead (meatailt)|Airgead]] ||
|-
| 48 || Cd || [[Cadmium]] ||
|-
| 49 || In || [[Indium]] ||
|-
| 50 || Sn || [[Staoin]] ||
|-
| 51 || Sb || [[Antamonaidh]] || Antamon (Faclair Beag), Leth-mheinn (Faclair Beag, Dwelly)
|-
| 52 || Te || [[Telurium]] ||
|-
| 53 || I || [[Aidhodain]] ||
|-
| 54 || Xe || [[Senon]] ||
|-
| 74 || W || [[Tungstan]] ||
|-
| 79 || Au || [[Òr]] ||
|-
| 80 || Hg || [[Mearcair (meatailt)|Mearcair]] || [[Airgead-beò]] (Faclair Beag, Dwelly), Beò-airgead (FB), Airgead-luaisgeadh (FB)
|-
| 81 || Tl || [[Tailium]] ||
|-
| 82 || Pb || [[Luaidhe]] || [[Luaidh]] (Faclair Beag, Dwelly)
|-
| 83 || Bi || [[Biosmat]] ||
|-
| 84 || Po || [[Polonium]] ||
|-
| 85 || At || [[Astatain]] ||
|-
| 86 || Rn || [[Radon]] ||
|-
| 92 || U || [[Uranium]] ||
|}
 
== Artagailean eile ==
* [[Ceimigear]]
* [[Lasadair Bhunsen]]
* [[Ceimigearan Ainmeil]]
 
[[Roinn-seòrsa:Duileolachd]]