An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Szczecin"

Content deleted Content added
minimal renamings
b litreachadh
Loidhne 15:
}}
 
S'S e [[baile]] mòr agus [[port]] air an àirde an iar-thuath na [[a' Phòlainn|Pòlainn]] a tha ann an '''Szczecin''' ([[IPA]]: ''''ʃʧɛtɕin''', [[Gearmailtis]]/[[Suainis]]: ''Stettin'', [[Liotuànais]]: ''Ščecinas'', [[Latbhais]]: ''Ščecina'', Caisiuibianis: ''Szczecëno'',
[[Laideann]]: ''Stetinum'').<ref>Orbis Latinus oder der Verzeichniss lateinischen Benennugen, Dr J. G. Th. Graesse, Dresden, 1891.</ref> Tha e suidhichte aig dìreach 1m os cionn ìre na [[Muir|mara]],<ref>[http://population.mongabay.com/population/poland/3083829/szczecin Mongabay]</ref> ri taobh [[Abhainn|na h-aibhne]] Odra, air an Lagùn Szczecin agus am [[bàgh]] Pomerania,<ref>[http://www.ikzm-oder.de/download.php?fileid=2078 IKZM]</ref> anns an roinn Zachodniopomorskie. Ann an 2008 bha 406,307 duine a' fuireach ann. Tha Szczecin 593km air falbh bho [[Lublin]], 521km bho [[Kraków]], 292km bho [[Gdańsk]] agus 450km bho [[Warsaw]], prìomh-bhaile na [[Dùthaich|dùthcha]].<ref>[http://distancecalculator.globefeed.com/World_Distance_Calculator.asp Global Feed Distance Calculator]</ref> ‘S'S e an 7mh baile as motha naanns an [[Dùthaich|dùthchadùthaich]] a th’ann.<ref>[http://world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&geo=-173 World Gazetteer]</ref> A bharrachd air sin, fhuair am baile a chuid chòirichean ann an [[1243]]<ref>[http://www.staryszczecin.cba.pl/historia_szczecina.html Stary Szczecin Republika]</ref> agus chaidh oilthigh a stèidheachadh ann an [[1984]].<ref>[http://beta.univ.szczecin.pl/ Uniwersytet Szczeciński]</ref>
 
== Eachdraidh ==
 
Tha eachdraidh gu math inntinneach aig Szczecin. Tro na linntean tha am baile seo air a bhith fo bhuaidh nam Pòlach, nam [[A’ Phrùis|PrùisianachPruiseanach]], nan [[An Danmhairg|Danmhairgeach]], nan [[An t-Suain|Suaineach]] agus nan [[A’ Ghearmailt|Gearmailteach]]. ‘S'S e baile uabhasach Gearmailteach a bh’annbh’ ann anns an roinn Pomerania (Stàit na Prùise), gu ruige [[1945]]. Tha e air a bhith na bhaile Pòlach on Chòrdadh Photsdam sa bhliadhna sin.
 
Chaidh am baile a chlàradh airson a’ chiad turas, nuair a bha e fhathast na chlachan beag iasgaich is malairteach nan treubhan Slàbhach anns an [[8mh Linn]] .<ref>[http://www.spangshus.dk/turist/szczecin1.htm Spanghus Danmark]</ref> Chaidh an fheadhainn sin a chur ri [[Rìoghachd na Pòlainn (1025 - 1385)|Rìoghachd ùr na Pòlainn]], a chuireadh air chois mu [[970]],<ref>[http://userpages.umbc.edu/~lmoren/ALMA/GEOHIS.HTM UMBC]</ref> ach dh’èirich iad na h-aghaidh ann an [[1005]] oir bha iad ag iarraidh an cuid chreideamhan pàganach a cumailchumail beò.
 
Bu mhiann an rìgh Mieszko I an roinn a chumail is le sin thug e fèin-riaghladh dhan roinn Pomerania (Pòlais: Pomorzanie), a bha mu thimcheall Szczecin,<ref>[http://historia.gazeta.pl/historia/1,99425,6633864,Mieszko_I.html Historia Gazeta]</ref> gu h-àraidh taobh mhalairt is creideamhan. Chuir sin, agus adhbharan eaconamach, dragh orrasan taobh a-staigh an Naomh Iompaireachd Ròmanach. Anns an [[12na linn]] bha am baile fo bhuaidh nan Danmhairgeach fad mu 40 bliadhna. <ref>[http://www.gopoland.com/wheretogo/szczecin/history/ Go Poland]</ref>
 
Fhuair Szczecin, neo Stettin sa Ghearmailtis, a chuid chòirichean (Gearmailtis: Statsrechten) mar bhaile ann an [[1243]] bhon Rìgh Barnim I.<ref>[http://www.ostsee-urlaub-polen.de/stettin-szczecin/geschichte-ueberblick.htm Nordsee Urlaub]</ref> Dh’ fhàsadhDh’fhàsadh am baile na bu Ghearmailtiche mean air mhean agus chaidh e ainmeachadh prìomh-bhaile Diùcachd Phomerania ann an [[1309]] <ref>[http://www.staryszczecin.cba.pl/historia_szczecina.html Stary Szczecin]</ref>is e fo bhuaidh uachdaranachd Shlàbhach air an robh na Griffin.<ref>[http://www.spangshus.dk/turist/szczecin1.htm Spanghus Danmark]</ref> Leasachadh Stettin gu luath taobh mhalairt eadar [[1243]] agus [[1630]] is fiù’s nochd clàs bhùirdeasach. Fhuair am baile ballrachd na Lìog Hansa is chruthaich e càirdeas sochairichte le Frankfurt-am-Oder. Chuir na Suainich, is 800 Gàidheil nam measg,<ref>[http://www.sacred-texts.com/neu/celt/pt4/pt419.htm Sacred Texts]</ref> ruaig air na Griffin ann an [[1631]]. Chaidh Stettin a chur ris Anan t-Suain gu h-oifigeil tro Chòrdadh Westphalien ann an [[1648]].<ref>[http://avalon.law.yale.edu/17th_century/westphal.asp Yale Law School]</ref> Le sin, chaidh a chuid cheanglaichean leis an Hansa a ghearradh, is bha am baile ann an droch staing an [[eaconomaidh]]eaconomach gus an tug A’ Phrùis ionnsaigh air na Suainich ann an [[1713]],<ref>[http://www.battle.poltava.ua/ukrainian/dates.htm#1713 ПОЛТАВСЬКА БИТВА]</ref> is thug iad thairis e. Dh’fhàg na Suainich am baile an ceann seachd bliadhna, fiù’s nach do dh’aidich iad a-riamh gun do chaill iad e.
‘S'S e baile PrùisuianachPruiseanach bho [[1720]], is an uair sin Gearmailteach bho [[1871]], le muinntir Gearmailteach nan tàmh an seo gu ruige [[1945]]. Rugadh a’ bhana-phrionnsa Sophie Friederike Auguste von Anhalt-Zerbst-Dornburg, am biodh na Iompaire na [[An Ruis|Ruise]], an seo ann an [[1729]].<ref>[http://www.gopoland.com/wheretogo/szczecin/history/ Go Poland]</ref> Nuair a chùl-ghairm Riaghatas na [[An Fhraing|Frainge]] Àithne Nantes ann an [[1685]],<ref>[http://herodote.net/histoire/evenement.php?jour=16851018 Hérodote]</ref> thug ùghdarrasan na Prùise cuireadh dha na [[Pròsdanachas|Pròstanaich]] FraingeachFrangach ([[Fraingis]]: ''Huguenot'') is ràinig na mìltean dhuibh, is iad a’ leasachadh a’ bhaile cuideachd. Le sin, dh’fhàs Stettin a bhith fear dhe na bailtean na bu bheairtiche is na bu chudromaiche air [[Am Muir Baltach|a’ Bhaltach]] co-dhiù. Ràinig mòran dhe dhaoine bho air feadh na Gearmailte is chuidich iad le fàs an eaconamaidh. Bha mu 76,000 a’ fuireach a seo ann an [[1870]] is mu 240,000 ann an [[1920]].<ref>[http://www.ostsee-urlaub-polen.de/stettin-szczecin/geschichte-ueberblick.htm Nordsee Urlaub]</ref> Chaill A’ Ghearmailt Stettin an dèidh an [[Dàrna Cogadh|Dàrna Cogaidh]], is chuireadh am baile ris A’ Phòlainn air an [[5 an t-Iuchar]] 1945. Tha Szczecin, le ainm ùr ann am Pòlais, air a bhith am broinn Poblachd na Pòlainn bhon àm sin.<ref>[http://www.polen-digital.de/stettin/geschichte/ Polen Digital]</ref>
[[Faidhle:1109 Szczecin Panorama.jpg|thumb|center|800px|Szczecin]]