An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Leabhar Dhèir"

 

’S e leabhar shoisgeul sa Laidinn bhon 10mh Linn a tha ann an '''''Leabhar Dhèir''''' (Leabharlann Oilthigh Chambridge, MS. Ii.6.32) ach chaidh a chur ris anns an 12mh Linn ann an Laideann, Seann-Ghaeilge agus Gàidhlig na h-Albann. Tha e ainmeil air sgàth ’s gur e seo an sgrìobhadh as sine a tha againn ann an Gàidhlig bho Albainn.

Anns an teacsa sa Laidinn tha ''[[Soisgeul Eòin]]'' uile gu léir, codaichean de shoisgeulan ''[[Soisgeul Mhata|Mhata]]'', ''[[Soisgeul Mharcais|Mharcais]]'' agus ''[[Soisgeul Lùcais|Lùcais]]'', cuid den òrdugh airson tadhal air euslainteach, agus de ''[[Creud nan Abstol|Chreud nan Abstol]]''. Tha e a’ crìochnachadh le abairt phearsanta bhon sgrìobhaiche san t-Seann-Ghaeilge. Tha teacsa nan Soisgeulan stéidhte air an ''[[Vulgate]]'' ach tha rudan àraidh ann a bhuineas gu sònraichte ri na ''Irish Gospel books''. Tha iad uile sgrìobhte sa stoidhle ''Irish minuscule'', le aon sgrìobhaiche a-mhàin a réir coltais. Ged a tha an teacsa agus an stoidhle sgrìobhaidh ag deimhneachadh gu bheil e den ghnè ''Irish Pocket Gospel'', tha beachd aig sgoilearan gur ann an Albainn a chaidh a sgrìobhadh.

 

 

Tha seachd teacsaichean ann an [[Gàidhlig na h-Alba|Gàidhlig na h-Albann]] anns na àiteachan a bha bàn timcheall air na prìomh theacsaichean. Anns na [[sgrìobhaidhean-iomaill]] seo tha cunntas air stéidheachadh a’ mhainistir le [[Calum Cille]] agus [[Drostan]], agus clàraidhean de chóig pìosan fearainn a chaidh a thìodhlacadh dhan mhainistir agus saorsa bho chìsean àraidh. Tha cuideachd lethbhreac de Chairt sa Laideann a thug [[Daibhidh I na h-Alba|Rìgh Daibhidh I]] don mhainistir, ga dhìon bho “omni laicorum officio et exactione indebita” (gach dleastanas a bhios air an tuath agus gach cìs eucoireach). Chaidh na teacsaichean Gàidhlig a sgrìobhadh ri uiread agus cóig sgrìobhadairean eadar-dhealaichte. Is iadsan na sgrìobhaidh Gàidhlig as sinne a mhaireas againn bho Albainn. Leis a sin, tha iad cudromach air sàillibh na tha iad sealltainn dhuinn a thaobh leasachadh tràth a’ chànain ann an Albainn.