An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Bremen"

Content deleted Content added
b Robot: hu:Bréma (település) is a featured article; cosmetic changes
No edit summary
Loidhne 22:
Anns an [[8mh Linn]] chaidh feachdan [[Tearlach Mòr|Theàrlaich Mhòir]] gu ruige na h-aibhne Weser gus [[Crìosdaidheachd]] a thoirt do treubhan pàganach na sgìre.<ref>[http://www.alemania.net/bremen-la-historia-hecha-tradicion/ Alemania.net]</ref> Thug Riourik, Lochlannach às [[An t-Suain]], aig an robh oighreachdan mòra ann am Friesland, ionnsaigh air Bremen ann an [[859]] ach, air sgàth sin, thug an Rìgh Louis II a-mach às an dùthaich e.<ref>[http://gw2.geneanet.org/loic15?lang=fr;p=riourik;n=rurikides Geneanet]</ref> Chaidh easbaigeachd a chur air dòigh anns a’ bhaile, is na [[Easbaig|easbaigean]] à Bremen ag iomairt air Crìosdaidheachd a thoirt gu [[Lochlann]] fad na linntean.
 
Bhagairt Heinrich XII à [[Bayern]] air cumhachd nan Easbaig anns an [[12na linn]].<ref> Karl Jordan, Henry the Lion. A Biography, ISBN 0-19-821969-5</ref> Rinn esan a’ chùis orra, ghabh e thairis am baile, chuir e riaghaltas sìobhalta nan àite, is leig esan na bu laigse iad; ‘S e baile marsanta a bh’annbh' ann an a dhèidh, is bha làmh an uachdair aig loingeas Bhremen ann an ceann a deas [[An Cuan a Tuath|A’ Chuain Tuatha]] gus a nochd an Lìog Hansa, co-bhann a bha os cionn [[Am Muir Baltach|na Mara Bhaltach]], is iad a’ cleachdadh caidreachasan airson An Cuan Tuath a chur fo smachd dhaibh. Aig toiseach an [[14mh Linn]] chuireadh bàtaichean spuinneadair à Bremen ionnsaighean air soithichean Hansa aig muir.<ref>[http://www.deremilitari.org/resources/articles/ditchburn1.htm Deremilitari]</ref> Ach mu dheireadh thall, ann an [[1358]], ghabh comhairlichean à Bremen pàirt ann an co-labhairt Hansa ann an [[Lübeck]] is chuir iad roimhpe ballrachd Hansa fhaighean airson cogadh a sheachnadh.<ref>[http://www.worldportsource.com/ports/DEU_Port_of_Bremen_38.php World Port Source]</ref>
 
Bha Bremen na bhall cùlachrach diùid na Hansa:<ref>[http://sticerd.lse.ac.uk/dps/case/cr/CASEreport39.pdf Bremen City Report]</ref> dh’iarradh am baile cuideachd air an Hansa anns na h-iomairtean a bheireadh e an aghaidh cinn-fheadhna na treubhan Friesianach anns an sgìre air inbhir na h-aibhne Weser, ach cha bhiodh Bremen daonnan an sàs ann an Iomairtean na Hansa anns a’ Muir Bhaltach. Bha am mì-rùn sin gu math ùpraideach ann an [[1425]], is loisg muinntir Bhremen sgrìobhainnean na Hansa dìreach ann an Ceàrnag an fhèille ann am meadhan a’ bhaile. Thilgeadh Bremen a-mach às an lìog ann an [[1427]],<ref>The German Hansa: The emergence of international businesses 1200 - 1800, P. Dollinger, ISBN 978-0-415-19073-2</ref> le toraidhean mòra: Dh’iarr stàitean eile, mar Oldenburg, air Bremen gun cuireadh e talamhan dhaibh leis cho lag ‘s a bha Bremen gun cuideachadh na Hansa, is chaill am baile mòran thalamhanthalmhan air sgàth sin.
 
Chaidh a’ chiad [[port]] innealta na Gearmailte a thogail ann am Bremen Vegesack ann an [[1620]].<ref>[http://www.radiobremen.de/kultur/ausstellungen/spicarium102.html Radio Bremen]</ref> Ann an [[1827]], air sàilleabh gu robh am Weser a' fàs beag air bheag na bu ghainmhiche, cheannaich Bremen oighreachdan aig inbhir na h-aibhne fhèin, airson port eile fhaighinn is thug iad [[Bremerhaven]] air, neo Port Bremen sa [[Gàidhlig|Ghàidhlig]].<ref>[http://en.bremerhaven.de/experience-the-sea/service-infos/city-history/foundation-of-bremerhaven.24335.html Bremerhaven.de]</ref> Chaidh an companaidh cudromach muireil Lloyds na Gearmailte an Tuath a stèidhich ann an [[1857]].<ref>[http://www.hapag-lloyd.com/en/about_us/history_between_1847_1885.html Hapag-Lloyd]</ref> Leasachadh obraichean mairearachd na h-aibhne fad na [[1870an]] –[[1880an]].
 
Dh’fhàsadh am baile beag air bheag tro mhalairt is gnìomhachasan is chaidh oifis margaidh chotain a chuir air dòigh ann an [[1872]].<ref>[http://www.baumwollboerse.de/index.php?l=2&n= Baumwolleboerse]</ref> Chaidh àireamh-sluaghshluaigh a’ bhaile suas bho mu 35,000 ann an [[1812]] gu cor ris 100,000 ann an [[1875]] is fiù’s 250,000 ann an [[1911]].<ref>[http://sticerd.lse.ac.uk/dps/case/cr/CASEreport39.pdf Bremen City Report]</ref>
 
Bha Bremen na bhall Co-chaidreachas na Gearmailte a Tuath bho [[1867]] gu ruige [[1871]]<ref>[http://www.ige IGE]</ref> is an uair sin bha e am broinn stàit ùr, Iompaireachd na Gearmailte bho [[1871]], ach chum e a chuid neo-eisimeileachd taobh cusbainn is cìsean gu ruige [[1888]]. Gu mì-fhortanach, chaidh oidhirp a dheànamhdhèanamh air beatha an Iompaire Gilliam II ann am Bremen ann an [[1901]].
 
‘S e na Sasannaich a bha os cionn Bhremen dìreach an dèidh an [[Dàrna Cogadh|Dàrna Cogaidh]], is an uair sin na h-Aimearaganaich bho 14mh [[An t-Sultain]] [[1944]] o chionnschionn 's gu robh iad ag iarraidh gum biodh port air a’ Mhuir a Tuath anns an sgìre aca.<ref>[http://sticerd.lse.ac.uk/dps/case/cr/CASEreport39.pdf Bremen City Report]</ref> Le sin cha bheireadh Bremen a-steach do [[Sagsainn Iosail|Shagsainn Ìosail]], leis gu robh an roinn sin anns an sgìre a bha fo bhuaidh nan Sasannach. Air sgàth sin, chaidh Bremen a ghairm na bhaile neo-eisimeileachd Hansa (Gearmailtis : Freie Hansestat) am broinn Poblachd Fheadarail na Gearmailte ann an [[1947]], le Bremerhaven na bhroinn oir nach robh e idir faisg air fearann Shagsainn Iosail.<ref>[http://insurance.essentialtravel.co.uk/tg-europe/germany/bremen-history.asp Essential Travel]</ref>
 
== Clìomaid ==
Loidhne 45:
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An Giblean|Giblean]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An Cèitean|Cèitean]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An t-Ògmhios|Ògmhios]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An t-Iuchar|Iuchar]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An Lùnasdal|Lùnasdal]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An t-Sultain|Sultain]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An DamhairDàmhair|DamhairDàmhair]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An t-Samhain|Samhain]]
! style="background: #99CCCC; color:#000080;" | [[An Dùbhlachd|Dùbhlachd]]