An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Jaén (baile)"
Content deleted Content added
b Bot: Migrating 47 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q15681 (translate me) |
b Robot: es:Jaén is a featured article; cosmetic changes |
||
Loidhne 17:
}}
‘S e prìomh-bhaile na roinne leis an aon ainm a th’ann am baile '''Jaén'''
Tha Jaén na laighe aig bun a' bheinn ris an canar Cerro de Santa Catalina. Tha lìonra dhe sràidean caola aig cridhe a' bhaile mu thimcheall a' chaisteil. Tha mòran fhearrainn torrach làn achaidhean olivares mu thuath. Tha sliabh Jaén agus sliabh Jabalcuz ris an taobh dheas angus iar-dheas, le faiche na h-aibhne Guadalbullón (''Wadi Abd Allah'' ann an [[Arabais]] <ref>[http://personal.telefonica.terra.es/web/sierra-magina/articulos/valle_del_rio_guadalbullon_en_la.htm El Valle del Río Guadalbullón an La Baja Edad Media. Una frontera entre Castilla y Granada, Juan Antonio López Cordero]</ref>) mu thuath, is an abhainn a' sruthadh dlùth air a' bhaile. 'S e leas-abhainn an Guadalquivir (''Al Wadi Al Kebir'' -An Abhainn Mhòr ann an àrabais)
== Freumhan an ainm ==
Tha cuid a' mìneachadh gur e às an [[Laideann]] Villa Gaiena a thàinig an t-ainm Jaén bho thùs. Tha feadhainn eile, is iad Iùdhaich àrabach à Afraga a Tuath,
== Eachdraidh ==
Loidhne 41:
=== Na Muslamaich ===
Thàinig na [[Muslamaich]] à Afraga a Tuath ann an [[711]]. Chuir iad còig linn seachad ann an Jaén. 'S e baile mòr cudromach a bh'ann Jaén fo na Muslamaich agus thogadh iad lùchairtean, tùran, mùirean, mosgaichean agus taighean-ionnlaid. 'S e prìomh-bhaile na Rìoghachd Dijaryan a bh'anns a' bhaile an dèidh do Rìgh Abdelazib ga cheannsachadh anns an [[10mh linn]]. Thug na Almoravidich làmh an iuchdaire anns an
== Rudan ri Fhaicinn ==
=== Lùchart Villadompardo ===
'S e togalach steidhichte aig àm an Ath-Bheòthachadh a th'ann an Lùchart Villadompardo. 'S ann leis a' chiad Iarla Villadompardo, Fernando Torres y Portugal, a bha na Leas-Rìgh air a' Pearu aig àm Iompaireachd na Spàinne a bha an lùchart<ref>[http://www.dipujaen.es/conoce-diputacion/areas-organismos-empresas/areaC/centro-cultural-palacio-villadompardo/palacio-villadompardo/ Ughdarrasan Ionadail]</ref>.
=== Caisteal Santa Catalina ===
[[
'S e toglach le freumhan Arabach a th'anns a' Chaisteal Santa Catalina. Chaidh caisteal a steidheachadh shuas air a' bheinn os cionn a' bhaile leis na h-Arabaich anns an [[8mh Linn]], ach bha strucar dìonail air a bhith ann an siud bho àm nan Iberach, iomadach linne ro ìompareachd nan Ròmanach. Thog na h-Arabaich Alcazar (Caisteal ann an nòs Arabach) aig àm Rìgh Alhamar. An dèidh ceannsachadh a' bhaile ann an [[1246]], chaidh Caisteal mòr a steidheachadh air tobhtaichean a' chaisteil Arabach, agus Eaglais Naoimh Catalina na lùib<ref>[http://www.castillosnet.org/programs/castillosnet.php?tip=inf&dat=jaen/J-CAS-047 CastillosNet]</ref>. Dh'òrdaich Condestable Iranzo obair mhòr anns an 15mh linn. Chaidh an caisteal a leasachadh aig àm nan Frangach, aig toiseach na [[19mh linn]]e, is thog iad ospadal, sabhail, àros an Riaghladair, oifisean agus làrach airson gunnaichean mòra. Rè an 19mh linne. Leag iad ann an fìor droch stàit e ann an [[1812]]. Rinneadh obair air a' chaisteal rè an 19mh linne, gu brìgh gu robh còmhstri ann ceangailte le Cogadh nan Carlistas, 'S e Taigh-Osta na Stàite, neo parador, a th'ann an latha an-diugh<ref>[http://www.parador.es/es/tratarFichaParadorCabecera.do?parador=042 Parador de Jaén]</ref>.
=== Cathair-Eaglais ===
[[
Thoisich obair air Cathair-eaglais a' bhaile anns an [[16mh linn]], ann an àite far an robh [[mosg]]. Chaill na h-Arabaich Jaén ann an [[1249]] agus dh'òrdaich Rìgh Fernando III gun
== Spòrs ==
Loidhne 72:
* Sebastián Martínez Domecel (Jaén [[1599]] - [[Madrid]] [[1667]]): Dealbhadair.
* Francisco de Viedma y Narváez (Jaén [[1737]] - Cochabamba
* Diego Coello de Portugal y Quesada (Jaén [[1820]] - [[An Ròimh]] [[1897]]) Tosgair, [[fear poileataigs]].
Loidhne 102:
* José Luís Carrasco Gámiz (Jaén [[1982]] -): Rothaireadair.
== Bailtean Co-cheangailte ==
* [[
== Ceanglaichean A-mach ==
Loidhne 130:
{{commons|Jaén}}
[[
[[
{{Link FA|es}}
|