An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Seacais"

Content deleted Content added
b Bot: Migrating 133 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9056 (translate me)
b Robot: be-x-old:Чэская мова is a good article; cosmetic changes
Loidhne 15:
| Teaghlach 6 =
| Siostam-litreachaidh = [[Aibidil Ròmanach|Aibidil Laideannach]]
| Dùthaich = [[FileFaidhle:Flag of the Czech Republic.svg|18px]] [[An t-Seic]]
[[FileFaidhle:Flag of the European Union.svg|18px]] [[An t-Aonadh Eòrpach]]
| Riaghladh =
| ISO 639-1 = cs
Loidhne 25:
 
== An cànan ==
Dh'fhàs an Seacais bho chànan a thoirt na cinnidhean [[Na Seicich|Seicich]] còmhla, nuair a thàinig iad don dhùthaich anns an còigeamh agus an siathamh linn, agus tha na chiad chuimhneachain sgrìobhte againn bhon dàrna linn deug. Is e cànan [[Indo-Eòrpais|Indo-Eòrpach]], [[Na Slàbhaich|Slàbhach]] a tha innte. Tha e nas coltaiche ri [[Slòbhacais]], agus o chionn 's a bha na Seicich agus [[na Slòbhacaich]] a' fuireach anns an aon stàit an cuid as motha dhen ficheadamh linn, tha iad a' tuigsinn ri chèile. Tha Seacais an Ear, mar a tha daoine ga bruidhinn anns na crìochan faisg air an t-Slòbhac gu ìre mhath coltach ri Slòbhacais mar a tha i ri Seacais oifigeil. 'S e an aon rud le Seacais san earra-thuath faisg air crìoch na Pòlainn a tha coltach ri [[Pòlais]].
 
Is e sin an cànan oifigeil anns [[an t-Seic]]. Tha mu dheich muillean duine ga bruidhinn san t-Seic, agus dà mhuillean eile thall thairis, an cuid nas motha san [[An Ostair|Ostair]], oir a bha an dùthaich fad trì linntean na pàirt dhen [[Ìompaireachd Ostaireach]] (no Ostaireach-Ungaireach); san t-Slòbhac, [[Na Stàitean Aonaichte]], [[A' Ghearmailt]], [[Astràilia]] agus [[Canada]]. B' e sin na dùthchannan far an robh daoine a' dol an tòir air obair no a' teicheadh aig àm [[An Dàrna Cogadh|an Dàrna Chogaidh]] agus nuair a bha an dùthaich fo riaghlachadh an [[Aonadh Sobhiat]].
== Sgrìobhadairean ==
* [[Jaroslav Seifert]]
 
== Aibidil ==
Loidhne 39:
'S iad na connragan Sheacais: '''b''' /b/, '''c''' /ts/, '''č''' /tʃ/ , '''d''' /d/, '''ď''' /ɟ/, '''f''' /f/, '''g''' /g/, '''h''' /ɦ/, '''ch''' /x/ , '''j''' /j/, '''k''' /k/, '''l''' /l/, '''m''' /m/, '''n''' /n/, '''ň''' /ɲ/ , '''p''' /p/, '''q''' /kv/, '''r''' /r/, '''ř''' /r̝/, '''s''' /s/, '''š''' /ʃ/ , '''t''' /t/, '''ť''' /c/, '''v''' /v/, '''w''' /v/, '''x''' /ks/, '''z''' /z/ agus '''ž''' /ʒ/.
 
Nuair a tha tè de na connragan '''b''', '''d''', '''g''', '''h''', '''v''' agus '''z''' na litir mu dheireadh dhen fhacal, tha i ga fuaimneachadh /p/, /t/, /k/, /x/, /f/ agus /s/. Tha e coltach, mar eisimpleir, ri '''''b''''' ann am ''bàta'' agus ann an ''lùb'' sa Ghàidhlig.
 
Chan eil Seacais ag atharrachadh connrag le cur litir eile rithe (mar ''s'' + ''h'' = ''sh'') ach leis an ''[[háček]]'' ( '''ˇ''' ), no ''caron'' (''s'' + ''ˇ'' = ''š''). Is e an aon chonadal a tha ann '''ch''' - ge-tà, tha Seacais ga tuigsinn mar aon litir agus tha e anns an aibidil eadar ''h'' agus ''i'' (seachad air eadar ''cg'' agus ''ci'').
 
Chan eil an connrag '''ř''' a' nochdadh ann an cànan sam bith eile. Tha i rud beag coltach ri ''r'' mar a tha i a' fuaimneachadh ann an ''ceart'' sa Ghàidhlig, ach tha e gu mòr nas dèine. Seo am fuaim san fhacal '''řeka''' (''abhainn''): [[FileFaidhle:Cs-řeka.ogg]]
 
=== Fuaimreagan ===
'S iad na fuaimreagan Sheacais: '''a''' /a/, '''e''' /ɛ/, '''i''' /i/ or /ɪ/, '''o''' /o/, '''u''' /ʊ/ agus '''y''' /i/ or /ɪ/. Nuair a thathar a' fuaimneachadh iad gu fada, cuirear ''[[sràc gheur]]'' os an cionn: '''á''', '''é''', '''í''', '''ó''', '''ú''' ('''ů''' mur e an ''u'' a' chiad litir dhen fhacal) agus '''ý'''. Thathar a' fuaimneachadh '''i''' agus '''y''' an aon dòigh (tha an dòigh ag atharrachadh a-rèir blais): am bitheantas, sgrìobhar '''i''' an dèidh ''c, č, ď, j, ň, ř, š, ť, ž''; '''y''' an dèidh ''d, h, ch, k, n,r, t''; agus sgrìobhar '''i''' no '''y''' an dèidh ''b, f, l, m, p, s, v, z'' a-rèir tradaisein.
 
== Abairtean feumail ==
[[FileFaidhle:T. G. Masaryk a K. Čapek.gif|250px|thumb|right|Karel Čapek (air an làimh cheart) - anns an leabhar aige ''R.U.R.'', chleachd an sgrìobhadair am facal '''robot''' air thoiseach. Dh'innlich a bhràthair Josef e bhon fhacal "robota" (''obair'') agus 's e facal eadar-nàiseanta an-diugh.]]
{| class="prettytable"
! Gàidhlig || Seacais || Notaichean
Loidhne 144:
{{Commons|Category:Czech language|Seacais}}
 
[[CategoryRoinn-seòrsa:Cànain Slàbhach]]
[[CategoryRoinn-seòrsa:An t-Seic]]
 
{{Link GA|be-x-old}}