An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Apartheid"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Loidhne 3:
B’ e '''Apartheid''' ([[IPA]]: ɐˈpartɦɛit) Poileasaidh poileataigeach agus siostam dhe sgaradh-cinnidh a mhair bho [[1948]]<ref>[http://www.sabar.co.za/law-journals/2013/august/2013-august-vol026-no2-pp40-44.pdf Sabar]</ref> gu ruige [[1990]] ri linn riaghaltasan a’ Pàirtidh Nàiseanta ann an [[Afraga a Deas]] (agus [[Naimibia]] nuair i a bha fo bhuaidh Afraga a Deas). Nochd am facal airson a' chiad turas ann an òraid a rinn Jan Smuts ann an [[1917]] nuair a bha esan na phrìomhair. Tha am facal a’ ciallachadh "dealachadh'" neo fiù’s "sgaradh" ann an [[Afrikaans]] is [[Duitsis]],<ref>Friedrich Kluge: Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. [[Berlin]], New York (Walter de Gruyter) [[2002]], ISBN 3-11-017473-1, S. 52 (Einträge: apart, Apartheid)</ref> ach thathar ga chleachdadh ann an iomadach [[cànan]] an latha an-diugh is tha brìgh an fhacail air fàs nas fhaide, gu seachd àiridh gus cunntas a thoirt air dealachadh-cinnidh air choireigin,ann an caochladh shuidheachadh air feadh an t-saoghail.
 
Thoisich dealachadh-cinnidh ann an Afraga a Deas ri linn cholonachd,<ref>[http://www.linternaute.com/histoire/apartheid/57/a/1/1/2/ Histoire de l'Apartheid]</ref> ach thugadh inbhe oifigeil air an dèidh nan taghaidhean coitchionalchoitcheann ann an 1948. Sheòrsadh na daoine ann am buidhnean cinnidh (daoine geala, dubha, dathte is Innseanaich) agus chaidh na bailtean air an dealachadh cuideachd a-rèir cinnidh is sgapadh na daoine le làmhachas-làidir. Chaill na daoine dubha an cuid saoranachd agus bha iad air am fuadachadh gu ruige deich 10 ranntairean fèin-riaghlaidh treubhail neo bantustans, is bha ceithir dhiubh fiù 's nan stàitean neo-eisimeileach. Dhealachadh an riaghaltas a h-uile càil air sàilleabh adhbharan cinnidh: slàinte, foghlam agus seirbhisean poblach: ‘S e na daoine geala a gheibheadh an cuid na b’ fheàrr is na daoine dubha an cuid na bu mhiosa.<ref>[http://www.idrc.ca/FR/Resources/Publications/Pages/default.aspx IDRC]</ref>
 
Nochd comhaireachd làidir an aghaidh apartheid taobh a-staigh na [[dùthaich|dùthcha]]. Dh’fheuch an riaghaltas ris an iomairt seo a mhùchadh: thoirmisg iad na buidhnean dùbhlanach is chuir iad na dùbhlanaich na bu chudromaiche, mar [[Nelson Mandela]], dhan a’ phrìosan. Dh'fhailich leasachadh fad na [[80an]] piseach a thoirt do shuidheachadh na dùthcha agus ann an [[1990]] thoisich an ceann-suidhe [[F. W. de Klerk]] crìoch an t-siostaim a rèiteachadh.<ref>[http://www.capetown.at/letters/smuts.htm Cape Town Letters]</ref> Thug taghaidhean saora aite mu dheireadh thall ann an [[1994]] agus bhuannaich Nelson Mandela agus a phartaidh, an ANC.