An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Oidhche Shàmhach (òran)"

Content deleted Content added
b Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q172152 (translate me)
sgioblachadh
Loidhne 1:
'S e aon de na h-òrain as ainmeile air feadh an t-[[an Saoghal|Saoghailsaoghail]] aig àm na [[Nollaig]]e a tha ann an '''Oidhche Shàmhach''' (''TawelStille NosNacht'' 'sa [[CuimrisGearmailtis|ChuimrisGhearmailtis]], ''StilleTawel NachtNos'' ‘sasa [[GearmailtisCuimris|GhearmailtisChuimris]]). Chaidh an teacsa tùsail a sgrìobhadh leis an t-[[sagart]] Josef Mohr agus chuir an tìdsear Franz Gruber fonn air na rosgrannan.
 
== An t-òran ==
[[FileFaidhle:Stille nacht.jpg|thumb|300px| Teacsa agus leadan bhoa sgrìobh Franz Gruber]]
Sgrìobh Josef Mohr na facail anns a' bhliadhna [[1816]] anns a' bhaile bheag ''Mariapfarr'', [[Anan Ostair]]. Ron Nollaig [[1818]] dh' fhaighnich e de Franz Gruber fonn a chur airris na facail. Rinn Gruber e agus sgrìobh e ceòl giotàr cuideachd. Chaidh an t-òran a sheinn airson a' chiad turas anns an aifreann meadhan oidhche anns an Eaglais Naomh Nicholas ann an ''Oberndorf'', [[Anan Ostair]].
 
Tha mòran sgeulachdan mun cuairtann mun aifreann seo. Tha feadhainn ag ràdh gun robh am pianopiàno anns an eaglais briste, canar feadhainn eile, gun do chòrd ri Mohr a bhith a’a' cluich a' ghiotàr. Ach tha e fìor gun robh Mohr agus Gruber a’ gabhail nan rannan mar òran-charaid, agus gun do sheinn iad an sèist còmhla ri còisir. Chluich Mohr an giotàr aig an aon àm. Chòrd an t-òran gu mòr ris an luchd-creidheimh.
Sgrìobh Josef Mohr na facail anns a' bhliadhna [[1816]] anns a' bhaile bheag ''Mariapfarr'', [[An Ostair]]. Ron Nollaig [[1818]] dh' fhaighnich e de Franz Gruber fonn a chur air na facail. Rinn Gruber e agus sgrìobh e ceòl giotàr cuideachd. Chaidh an t-òran a sheinn airson a chiad turas anns an aifreann meadhan oidhche anns an Eaglais Naomh Nicholas ann an ''Oberndorf'', [[An Ostair]].
 
Ach cha robh e ach gu [[1833]] nuair a bha Mauracher, neach-obrach pianopiàno bhon ''Ziller Valley,'' a’a' gabhail an òrain ann an [[Leipzig]] còmhla ri luchd ciùil eile. Chòrd an t-òran seo ris an luchd èisteachd fiorfìor mhath. Bhon uair sin chaidh an t-òran a sgaoileadh air feadh an t-Saoghailsaoghail.
Tha mòran sgeulachdan mun cuairt mun aifreann seo. Tha feadhainn ag ràdh gun robh am piano anns an eaglais briste, canar feadhainn eile, gun do chòrd ri Mohr a bhith a’ cluich an giotàr.
 
'S e òran gu math iomraiteach a tha ann. Thachair gun do stad an t-sabaid san [[An Cogadh Mòr|Chogadh Mòr]] aig oidhche na Nollaige 1914 ([[:en:Christmas truce|Chrismas truce]]) agus thòisich na saighdearan air an t-òran Oidhche Shàmhach a sheinn còmhla.
Ach tha e fior gun robh Mohr agus Gruber a’ gabhail na rannan mar òran-charaid, agus gun do sheinn iad an sèist chòmhla ri còisir. Chluich Mohr an giotàr aig an aon àm.
Chòrd an t-òran gu mòr ris an luchd-creidheimh.
 
Ach cha robh e ach gu [[1833]] nuair a bha Mauracher, neach-obrach piano bhon Ziller Valley, a’ gabhail an òrain ann an [[Leipzig]] còmhla ri luchd ciùil eile. Chòrd an t-òran seo ris an luchd èisteachd fior mhath. Bhon uair sin chaidh an t-òran a sgaoileadh air feadh an t-Saoghail.
 
'S e òran gu math iomraiteach a tha ann. Thachair gun do stad an t-sabaid san [[An Cogadh Mòr|Chogadh Mòr]] aig oidhche na Nollaige 1914 ([[:en:Christmas truce|Chrismas truce]]) agus thòisich na saighdearan an t-òran Oidhche Shàmhach a sheinn còmhla.
 
An-duigh tha e air a h-eadar-theangachadh gu còrr is 300 [[cànan]] agus dual-chainntean.<ref>[http://silentnight.web.za Silent Night Web]: eadar-theangachadh gu 130 cànan</ref>
 
Chaidh an teascateacsa tùsail air chaill, ach anns a’a' bhliadhna 1995 lorgadh leth-bhreac eile, sgrìobhte anns a’a' bhliadhna 1820 le Mohr fhèin.
 
Bha sia rosgrannan anns an òran tùsail<ref>[http://de.wikisource.org/wiki/Stille_Nacht%21_Heilige_Nacht%21 Teacsa tùsail 'sa Ghearmailtis]</ref>
<ref>
[http://en.wikisource.org/wiki/Silent_Night Teacsa tùsail 'sa Bheurla]</ref>
 
 
{|class="wikitable"
Line 75 ⟶ 70:
 
== Josef Mohr ==
[[FileFaidhle:Silentnightdistrict.jpg|thumb|300px|right|''Stille Nacht Kapelle'' (Eaglais bheag Oidhche Shàmhach) ann an Oberndorf]]
Rugadh Joseph Franz Mohr air 11 latha den Dhùbhlachd [[1792]] ann an [[Salzburg]], [[an Ostair]]. Dh’ionnsaichDh'ionnsaich e sagartachd agus bhon bhliadhna 1815 bha e na shagart. An toiseach bha e ag obair ann an Ramsau faisg air [[Berchtesgaden]], ([[a' Ghearmailt]]) agus an uair sin ann am Mariapfarr far an do sgrìobh e an dàn ''Stille Nacht'' (Oidhche shàmhach) le sia rannan. Anns a' bhliadhna 1817 ghluais e gu Oberndorf airson dà bhliadhna. 'S e seo far an do dh’ fhaighnichdh’fhaighnich e do GruberGhruber, fonn a chur ris na rannan.
 
As dèidh an dà bhliadhna ann an Oberndorf, dh’imrichdh'imrich Mohr bho àite gu àite eile, gus mu dheireadh thall (1837) dh’fhuirichdh'fhuirich e ann an [[Wagrain]], [[an Ostair]]. Dh’fhosgailDh'fhosgail e sgoil ùr airson cloinne bochda agus chuir e siostam air bonnbhonn airson cùram a ghabhail do seannsheann duinedaoine. Aig 4mh latha den Dhubhlachd [[1848]] chaochail e mar duine bochd o chionn gun d’ tug e an tuarasdal aige gu daoine a bha dhìth air. Chaidh a thiodhlacadhthìodhlacadh ann aman Wagrain.
Rugadh Joseph Franz Mohr air 11 latha den Dhùbhlachd [[1792]] ann an [[Salzburg]], [[an Ostair]]. Dh’ionnsaich e sagartachd agus bhon bhliadhna 1815 bha e na shagart. An toiseach bha e ag obair ann an Ramsau faisg air [[Berchtesgaden]], ([[a' Ghearmailt]]) agus an uair sin ann am Mariapfarr far an do sgrìobh e an dàn ''Stille Nacht'' (Oidhche shàmhach) le sia rannan. Anns a' bhliadhna 1817 ghluais e gu Oberndorf airson dà bhliadhna. S e seo far an do dh’ fhaighnich e do Gruber, fonn a chur ris na rannan.
 
As dèidh an dà bhliadhna ann an Oberndorf, dh’imrich Mohr bho àite gu àite eile, gus mu dheireadh thall (1837) dh’fhuirich e ann an [[Wagrain]], [[an Ostair]]. Dh’fhosgail e sgoil ùr airson cloinne bochda agus chuir e siostam air bonn airson cùram a ghabhail do seann duine. Aig 4mh latha den Dhubhlachd [[1848]] chaochail e mar duine bochd o chionn gun d’ tug e an tuarasdal aige gu daoine a bha dhìth air. Chaidh a thiodhlacadh ann am Wagrain.
 
Thaghadh muinntir Wagrain ainm Mohr mar ainm na sgoile ann an Wagrain airson urram a thoirt air an sagart. Bhon bhliadhna 2006 tha taisbeanadh maireannach mu Mohr ri fhaicinn anns an taigh-tasgaidh Wagrain.
 
Thaghadh muinntir Wagrain ainm Mohr mar ainm na sgoile ann an Wagrain airson urram a thoirt air an sagart. Bhon bhliadhna 2006 tha taisbeanadh maireannach mu MohrMhohr ri fhaicinn anns an taigh-tasgaidh Wagrain.
 
== Franz Gruber ==
Rugadh Franz Xaver Gruber 25mh latha den t-Samhainn [[1787]] ann an ''Unterweizberg'', [[an Ostair]]. B’eB' e tidsear a bha ann agus bha e ag obair anns an sgoil ann an Arnsdorf, 3trì cilemeatair air falbh bho Oberndorf. Aig an aon àm bha e na organaiche agus neach-stiùiridh na còisire anns an Eaglais Naomh Nicholas ann an Oberndorf. Chruthaich e binn airson an òran Oidhche shàmhach agus chuir e rèiteachadh giotàr ris.
 
Bliadhnaichean an dèidh seo dh’ dh'imrich e gu Hallein, far an do chaochaillchaochail e air an 7mh latha den Iuchar [[1863]].
 
Ach cha robh sin an t-aonar òran a rinn e, sgrìobh e barrachd òrain-gàirdeachais a bhios air an seinn fhathast anns na h-eaglaisean air feadh na h-Ostaire an-diugh.
 
== Oberndorf ==
[[FileFaidhle:Oberndorfoldbridge.jpg|thumb|400px|right| Seann Oberndorf 1899, tha an Eaglais Naomh Nicholas ri faicinn air ana' culaibhchulaibh]]
'S e baile beag anns [[an Ostair]] a tha ann an “Oberndorf bei Salzburg”. Tha e suidhichte air bruach an Abhainnabhainn Salzach. Tha am baile mu 17 cilemeatair san àird a tuath bhoair Salzburg. Tha timcheall air 5000 duine a’a' fuireach anns a’a' bhaile fhèin.
 
'S e baile beag anns [[an Ostair]] a tha ann an “Oberndorf bei Salzburg”. Tha e suidhichte air bruach an Abhainn Salzach. Tha am baile mu 17 cilemeatair san tuath bho Salzburg. Tha timcheall air 5000 duine a’ fuireach anns a’ bhaile fhèin.
 
Aig deireadh an 19mh linn bha am baile còmhdaichcòmhdaichte le uisge às an abhainn, chaidh sgrios mòr air a dhèanamh ris a' bhaile. B’fheadarB' fheadar do muinntirmhuinntir a’a' bhaile an àite fàgailfhàgail agus baile ùr a thogail. Chaidh an Eaglais Naomh Nicholas a chur siossìos ann an 1906. Ach bha na daoine ag iarradh àite eile air ais airson cuimheachaidhcuimhneachadh denan òranòrain. Eadar 1924 agus 1937 thog iad eaglais bheag ris an canar ''Stille-Nacht-Kapelle'' (Eaglais bheag Oidhche Shàmhach).
 
An diugh bidh mòran luchd -turais a' tighinn don àite seo, gu h-àraidh aig àm na NoilleigeNollaige. Gach bliadhnabhliadhna air an 24mh latha den Dùbhlachd aig 5 uaireannuairean feasgar bidh an t-òran Oidhche Sàmhach ri cluintinncluinntinn anns an aifreann. 'S urrainnear coimhead air an aifreann a choimheadseo air feadh an t-Saoghailsaoghail.
<ref>[http://www.stillenacht.info/de/kapelle/d_webcam.asp Silent Night Webcam (Salzburg)]</ref>
 
Line 111 ⟶ 103:
*[http://www.visit-salzburg.net/surroundings/silentnightchapel.htm Oberndorf]
 
[[CategoryRoinn-seòrsa:Ceòl]]
[[CategoryRoinn-seòrsa:An Ostair]]
[[CategoryRoinn-seòrsa:Nollaig]]