An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Somhairle MacGill-Eain"

Content deleted Content added
bNo edit summary
No edit summary
Loidhne 4:
 
== Sgeulachd Beatha ==
Rugadh Somhairle MacGill-Eain ann an [[26 an Dàmhair]] [[1911]] ann an [[Òsgaig]], baile beag annanns an [[Eilean Ratharsair]]. Fhuair e foghlam òige an toiseach ann an [[Ratharsair]] fhèin agus an uair sin anns an àrd-sgoil ann am [[Port Rìgh]]. Chaidh e dhan oilthigh[[Oilthigh annDhùn anÈideann|Oilthigh DùnDhùn Éideann]] ann an 1929.
 
Air gach taobh bha na daoine bhon tàinig e tàlantach a thaobh òran, ciùil agus bàrdachd. Bha dithis pheathraichean agus ceathrar bhràithrean anns an aon teaghlach ri Somhairle agus bha tàlantan sònraichte nam measg fhèin cuideachd.
Loidhne 17:
 
== Dàin do Eimhir ==
As t-fhoghar a' bhliadhna sin chaidh a thogail dhan arm agus chaidh e a thrèanadh ann an [[Sasainn]]. Deireadh 1941 chaidh a chur dhan [[anAn ÈiphitEiphit|dhan Èiphit]]. Shruth bàrdachd gu math làidir bho na chunnaic agus na dh'fhairich e ann an sin, mar "Glac a' Bhàis". Bha e air a dhroch leòn aig Blàr El Alamein deireadh 1942 agus thug e gu foghar 1943 a' falbh ospadail. Deireadh na bliadhna sin nochd "[[Dàin do Eimhir]] agus Dàin Eile". Tha mòran dhan bhàrdachd seo a' goil le gaol agus fèin-sgrùdadh. B' e sin a' chiad chruinneachadh dhan bhàrdachd aige fhèin na h-aonar.
 
An uair a bha e deiseil san arm thill e gu teagaisg ann an Dùn Éideann agus bha e an sin gu 1956. As an sin chaidh e gu bhith na mhaighstir-sgoile anns a' Phloc agus sin far an robh e gus an do leig e dheth a dhreuchd ann an 1972.
Loidhne 23:
Bhon àm sin bha e na sgrìobhaiche aig [[Oilthigh Dhùn Éideann]] agus aig [[Sabhal Mòr Ostaig]].
 
Ann an 1977 nochd a' bhàrdachd aige fon tiotal'' "[[Reothairt is Conntraigh]]"'' agus ann an 1989 chaidh cruinneachadh tapaidh den obair aige fhoillseachadh, "[[O Choille gu Bearradh|''O Choille gu Bearradh'']]". Tha an cruinneachadh seo air a roinn na sheachd earrannan a rèir nam bliadhnachan dham buin a' bhàrdachd.
 
Tha e soilleir gu leòr gun robh buaidh mhòr aig cuid de bhàird, agus de bhàrdachd, na Beurla air sgrìobhaidhean Shomhairle. Tha e inntinneach beachdachadh air cò aige a bha buaidh air a smuaineachadh agus air an stoidhle aige aig diofar amannan.
Loidhne 45:
==Clàr-leabhraichean==
*''Seventeen Songs for Sixpence. ''Còmhla ri Raibeart Garioch''. ''Edinburgh: Chalmers Press, 1940.
*''14 poems of Sorley MacLean'' (audio tape) (Association for Scottish Literary Studies)
* ''Dàin do Eimhir agus Dàin Eile''. Glasgow: William MacLellan, 1943.
*''Eadar Dà Chogadh - the Early Poems of Sorley MacLean'' (MacDonald - Mitchell Associates)
*''Modern Scottish Gaelic Poetry. ''Obar Dheathain: (Celtic DeptDepartment of the University of Aberdeen, 1953).
*''Eimhir'' ([[Acair Earranta]] 1999)
*''Nua-Bhàrdachd Ghàidhlig / Modern Scottish Gaelic Poems: A Bilingual Anthology. '', edDeas. le [[Dòmhnall MacAmhlaigh|Dòmhnall MacAmhlaigh.]] (New Directions, New York 1977). tdTd 70-115: "Am Mùr Gorm", "Camhanaich", "An Uair a Labhras mi mu Aodann", "Cha do Chuir de Bhuaireadh riamh", "Gaoir na h-Eòrpa", "An Roghainn", "Coin is Madaidhean-Allaidh", "A' Chorra-Ghritheach", "Hallaig", "Coilltean Ratharsair", "Ban-GàidhealGhàidheal", "Glac a' Bhàis", "Latha Foghair", "Aig Uaigh Yeats".
*''[[Gairm]]'' 8 td 360
*''[[O Choille gu Bearradh]]. ''Manchester: Carcanet, 1989.
*''Gairm'' 76 td 335-337
*''[[Reothairt is Conntràigh|Reothairt is Conntraigh]]. ''Edinburgh: Canongate, 1977.
*''Gairm'' 76 td 379-384
*''Somhairle - Dàin is Deilbh.'' (Stornoway:'' ''[[Acair Earranta)|Acair]].
*''Gairm'' 101 td 91-96
*''Somhairle MacGill-Eain. ''Edinburgh: (National Library of Scotland Edinburgh 1981).
*''Gairm'' 109 td 33
* MacGill-Eain, Somhairle. ''Ris a’ Bhruthaich: Criticism and Prose Writings. ''Deas. le William Gillies. Stornoway: [[Acair Earranta|Acair]], 1985.
*''Gairm'' 150 td 181
* ''Eimhir. Somhairle MacGill-Eain is [[Iain Mac a' Ghobhainn (Crichton)|Iain Mac a' Ghobhainn]]. ''[[Acair Earranta]], 1999.
*''Modern Scottish Gaelic Poetry'' (Celtic Dept of the University of Aberdeen 1953)
* ''Dàin do Eimhir / Poems to Eimhir''. Deas. le [[Crìsdean Whyte|Christopher Whyte.]] Glasgow: [[Association for Scottish Literary Studies]], 2002.
*''Nua-Bhàrdachd Ghàidhlig / Modern Scottish Gaelic Poems: A Bilingual Anthology'', ed. Dòmhnall MacAmhlaigh (New Directions, New York 1977). td 70-115: "Am Mùr Gorm", "Camhanaich", "An Uair a Labhras mi mu Aodann", "Cha do Chuir de Bhuaireadh riamh", "Gaoir na h-Eòrpa", "An Roghainn", "Coin is Madaidhean-Allaidh", "A' Chorra-Ghritheach", "Hallaig", "Coilltean Ratharsair", "Ban-Gàidheal", "Glac a' Bhàis", "Latha Foghair", "Aig Uaigh Yeats"
* MacGill-Eain, Somhairle (2011) ''An Cuilithionn 1939: The Cuillin 1939 & Unpublished Poems. ''Deas. Christopherle [[Crìsdean Whyte|Christopher (deasWhyte]].) Glasgow: [[Association of Scottish Literary Studies]], 2011 (cruineanachadh ann ansa GàidhligGhàidhlig le eadar-theangachadh Beurla)
*''[[O Choille gu Bearradh]]''
* ''Caoir Gheal Leumraich / White Leaping Flame'': collected poems in Gaelic with English translations. Deas. le [[Crìsdean Whyte|Christopher Whyte]] is Emma Dymock. Edinburgh: Polygon, 2011.
*''[[Reothairt is Conntràigh]]''
*''Seventeen Songs for Sixpence''
*''Somhairle - Dàin is Deilbh'' (Acair Earranta)
*''Somhairle MacGill-Eain'' (National Library of Scotland Edinburgh 1981)
* MacGill-Eain, Somhairle (2011) ''An Cuilithionn 1939: The Cuillin 1939 & Unpublished Poems'' Christopher Whyte (deas.) Glasgow: Association of Scottish Literary Studies(cruineanachadh ann an Gàidhlig le eadar-theangachadh Beurla)
 
=== Bàrdachd anns na h-irisean ===
* ''[[Gairm]]'' 8 td 360
* ''Gairm'' 76 td 335-337
* ''Gairm'' 76 td 379-384
* ''Gairm'' 101 td 91-96
* ''Gairm'' 109 td 33
* ''Gairm'' 150 td 181
===Sgrìobhaidhean mu a dheidhinn===
* Devlin, Brendan P. (1977) 'On Sorley MacLean' ''Lines Review'' 61, June, 5-19.
* Herdman, John. (1977) 'The Poetry of Sorley MacLean: a non-Gael's view.' ''Lines Review'' 61, June, 25-36.
* Ross, R.J. & J. Hendry (deas.) (1986) ''Sorley MacLean - Critical Essays'' Edinburgh: Scottish Academic Press Ltd.
* [[Ruaraidh MacThòmais|Thomson, Derick]] (1994) ''The Companion to Gaelic Scotland'' Glasgow: Gairm Publications.
* Mackay, Peter (2010) ''Sorley MacLean'' Aberdeen: AHRC Centre for Irish and Scottish Studies.
* Dymock, Emma (2011) ''Scotnotes: The Poetry of Sorley Maclean'' Glasgow: Association of Scottish Literary Studies.
 
=== Meadhanan ===
* ''14 poemsPoems of Sorley MacLean'' (audio tape). Iomradh le [[Iain Mac a' Ghobhainn (Crichton)|Iain Mac a' Ghobhainn]]. Glaschu: Association for Scottish Literary Studies), 1980.
* ''Eadar Dà Chogadh - theThe Early Poems of Sorley MacLean. '' (MacDonald - Mitchell Associates).
==Ceangalan a-muigh==
*[http://www.somhairlemacgilleain.org/ Somhairle MacGill-Eain Air-loidhne]
* [http://www.scottishpoetrylibrary.org.uk/poetry/poets/sorley-maclean Scottish Poetry Library: Sorley MacLean]
*[http://www.cne-siar.gov.uk/gaelic/grd/baird/somhairle.htm Beath-Eachdraidh] bho GRD Stòr-dàta
*[http://www.youtube.com/watch?v=Ow05S8JDdbk "Off the Page" le Somhairle MacGill-Eain (video aig Youtube)]
*[http://www.bbc.co.uk/alba/foghlam/larachnambard/poets/somhairle_macgilleain/am_bard/ Fiosrachadh mu Shomhairle, a bheatha is a bhàrdachd, air BBC Alba Làrach nam Bàrd]
*[http://www.tobarandualchais.co.uk/ Agallamhan le Somhairle air Tobar an Dualchais (lorg "Somhairle MacGill-Eain")]
* [http://www.sorleymaclean.org/files/Language,%20Metre%20and%20Diction.pdf Artaigil le Iain MacAonghais "Language, Metre and Diction in the Poetry of Sorley MacLean" air loidhne]
* [http://www.sorleymaclean.org/files/Hallaig%20a%20Note.pdf Artaigil le Iain MacAonghais "Sorley MacLean’s Hallaig: a note" air loidhne]