|
Is e a tha ann an '''inneal-stoithstotha''', [[inneal]] teis, tiomanaichtetiomnaichte leis an lùth a tha ann an [[stoth]].
Is e a tha ann an stoth an [[aileàile]] cruthaichte le goileadh [[uisge]].
Is feart do stoth, gu bheil a thoirt aig teasad de 100°C agus bruthachd caighdeanachd (760mm Hg) mu 1400 uiread toirt an uisge aig a h-aon teasad.
[[image:Inneal Newcomein 20071112.jpeg|right|]]
Tha an dealbh air an taobh cliclì a'riochdadh riochdachadh an cruth de inneal stoithstotha a h-uraichùraich '''Tomas Newcomen''' ([[1663]]-[[1715]]) mun bhliadhna [[1706]]. Is inneal-steidhichte a tha ann, sonraichtesònraichte ri taosgadh uisge a-mach às mèin. B’ e Inneal Newcomein a’ chiad inneal-stoith uidheamaichte le '''steallair''' a dh’obraich ann an '''siorcair'''; a’ chiad inneal-stoith dealbhaichte ri tiomanadh bheirt ( taosgaire) agus a'chiad gnè inneal-stoith a rinn dleasdanas malairteachd.
Tha eagar an t-innil soillearsoilleir anns an dealbh. Chaidh togail air innealan mar seo ri taobh '''sloc an taosgaidh''' – toll inghar, mu deidhinn 2m anns an leud, a rachadh siossìos do trannsa b’ isleìsle na mèine. Bhiodh Taosgaire-Sàthaidh suidhichte ann an slugan aig bun an t-sluic, le a shlat-thiomain na shineadhshìneadh suas, a mach a beul an t-sluic, far an rachadh a h-altachadh, le slabhraidh, ri ceann a-muigh na '''Sail Mhòr'''.
Is e luamhan a tha anns an shail mhòr a pein, le ludaglùdag aig a leth-phuing a tha steidhichtestèidhichte air sorch calma ( mar is tric togta a-steach ri balla taigh an t-innilinneil), Tha ceann na Sail Mhòr os cionn '''Slat an Taosgaire''' agus a ceann eile os cionn larlàr an Steallair. Tha Slat an Steallair ceangailte ri ceann a-stigh na Sail Mhòr, mar a tha Slat an Taosgaire ris a’ cheann a-muigh.. Mar sin, nuair a thuiteas Slat an Taosgaire bithidh an steallair ag eirighèirigh agus nuair a bhitheas an steallair a’ dol siossìos bithidh Slat an Taosgaire ag eirighèirigh.
Is anneamhainneamh gum bhiodh domhainnead sloc an taosgaidh nas lugha na 20 fathom (40m). Mar sin, bhiodh Slat an Taosgaire torr nas truime na ‘n steallair a crochadh far ceann eile na Saile agus suidheadh an t-innilinneil aig fòs, mar a tha e anns an fhiorfhìor-dhealbh, le Slat an Taosgaire siossìos agus an Steallaire suas.
A chuir an inneal a’ ruith, fosgaileadhfosglaidh '''Coc an Stoith''', agus '''Coc an DoirteilDòirteil (D)'''. Srùitheadh stoithestoth às a’ ''' ghoileir''' a steachd-steach ris an t-siorcair agus bhruitheadh an stoth an adhair a mach as an t-siorcair. Nuair a nochdadh stoth aig sput an doirteildòirteil, dhuineadhdhùineadh an da choc agus fosgaileadhfosglaidh '''Coc an Uisge (U)''', a’ stealladh uisge fuar, mar ceoceò, a-steachdsteach ris an siorcair.
Bhiodh an t-uisge a’fuaradha’ fuaradh an stoth, ga dluthadh ri uisge anns a bhàd agus ag aobharachadh falamhantas anns an t-siorcair. An luiblùib seo, bhiodh cuideam an aileàile air steallair an innilinneil, ga thiomain siossìos.
Nuair a thigeadh an steallair ri ceann iochdar a shiubhail, duineadh U, agus fosgaileadh Coc an Stoithe a-rithis. Sruitheadh Stoth don an t-siorcair, a’ briseadh am falamhantas agus a’ leigeil steallair an-innil a dh’eirigh a-rithis. Nuair a bhiodh an t-inneal a’ dol, cha fosgaileadh coc an doirteil airson gach strac, ach bho àm gu àm fhosgaileadh e a leigeil às an t-uisge dluithte a bhiodh na cruinneachadh aig bun an t-siorcair. Aig toiseach an [[18mh linn]] cha robh an teicneòlas ann a dheanamh siorcair eagnaidh, mar sin bhiodh an steallair uidheamichte le clàr leathair air an taobh uachdarachd agus gleidheadh an seul eadar siorcair agus steallair le uisge air mun an leathair, chumadh uisge ri seul an steallaire tro coc '''S'''.
| 