An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Coireall còsagail"

Content deleted Content added
Loidhne 5:
Feartan an coirill chòsagail:
 
* Tha a [[dòigh na labhairt|dhòigh na labhairt]] 'na [[connrag an coirill|coireall]], a' ciallachadh gu bheil e air chruthachadh leis na luasgain a inneil na labhairt (sa' chùis seo, an druimmullach còsagail).
* Tha a [[àite na labhairt]] [[connrag chòsagail|còsagail]], a' ciallachadh gu bheil e air labhairt leis a bhàrr na teanga an aghaidh na [[druimmullach còsagail|dromamullaich chòsagail]].
* Tha a sheòrsa na [[fuaimneachadh]] leis a' ghuth, a' ciallachadh gu bheil na fillidhean a' ghutha a' crith fad na labhairt.
* Tha e 'na [[connrag labhairteach|chonnrag labhairteach]], a' ciallachadh gur adhar saor a theicheadh tron bheul.
* Tha e 'na [[connrag mheadhanach|chonnrag mheadhanach]], a' ciallachadh gu bheil e air chruthachadh le a' leigeil an sruthadh-adhair a shruthadh thar an meadhain na teanga, an àite nan taobhan.
* Tha an [[tionnsgnadh (eòlas-fogharachd)|inneal sruthadh-adhair]] [[dol-a-mach sgiamhach]], a' ciallachadh gu bheil e air labhairt leis a' bhruthadh an adhair a-mach nan [[sgiamh]]an agus tron slighe guthach, an àite na as an [[sgòrnan]] no am beul.
 
==Sa' Bheurla==
Chan eil coireall còsagail aig a' chuid as motha nan dual-cainntean na Beurla, leis an obadh an dual-cainnt [[Beurla Ghallda|Albannach]]. Tha doirbh an fuaim sònraichte seo a chruthachadh airson daoine nach eil e aig sa' chànan am màthar.
 
==Ann an cànanan eile==
Tha cumanta an coireall còsagail 'sna cànanan Slàbhach mar [[Ruiseis]] agus [[Pòlainnis]], cho math ris na cànanan Ròimheach mar [[Spàinnis]], [[Catalais]], Ocsiteanais, Portagalis Ibeireach agus [[Eadailtis]]. Tha e a' nochdadh gu follaiseach ann an [[Bascais]]. Cleachdaidh na seòrsaichean coitcheanna na [[Fraingis]]e 'gus na [[Gearmailtis]]e an [[coireall na cìche-shluagain]] an àite, ged cho [[fuaim eugsamhail]]. Ge tà, tha an coireall còsagail air chleachdadh anns na dual-cainntean a Deas nan dithis nam cànanan seo. Tha an coireall air lorgadh cuideachd ann an [[Arabais]] choitcheann far a tha e air chomharradh leis an litir ر. Tha e air chreidsinn gun robh an fuaim seo aig h-uile nam cànanan Ind-Eòrpach gu tùsail, a' gabhail a-staigh Beurla agus Fraingis.
 
Ann an roinn nam cànanan, mar eisimpleir [[Seicis]], [[Slobhacais]] agus [[Croatais]], 's urrainn dham choireall chòsagail lideach a bhith {{IPA|[r̩]}}, mar eisimpleir 's urrainn dha [[fuaimreag]] a chumail ri gun dealbh cridhe de [[lide]] mar Seicis ''krk'' (amhlaich) no Croatais ''rt'' (tonnag). 'S urrainn dhan {{IPA|[r̩]}} lideach fada ann an Slobhacais a bhith (comharraichte le [[sràc gheur]] /ŕ/,) gus Croatais, mar ''sŕna'' {{IPA|[sr̩:na]}}.
 
Tha seòrsa gun labhairt an fuaime seo, {{IPA|[r̥]}}, a' comharradh sa' [[Cuimris|Chuimris]], agus tha e sgrìobhte cho ''rh''. Ged tachairidh an coireall ann an roinn nan dual-cainntean na [[Gàidhlig]]e agus na [[Gaeilge]], 'seo gu mòr dlùth-clòdh agus tha an [[ɾ|crath]] nas cumanta am bitheantas. Tachairidh e cuideachd aig an deireadh de lide ann an [[Innis Tìleis]]. B' an coireall còsagail cuideachd as coltaiche fuaim eugsamhail ri a mhac-shamhladh air labhairt ann an [[Sean-Grèigis]].
 
Fuaimnichidh roinn nan luchd-labhairt na [[Malayalamais]]e araon nan "ruisean" am cànain cho coireallan. Cuiridh a' mhuinntir seo ''ro-chòsagail'' (~ fiaclach) agus coireall for-chòsagail taobh ri taobh: {{IPA|[r̟]}} vs. {{IPA|[r̠]}}.
 
==Seallaibh cuideachd==