An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Oilthigh an Rosario"
Content deleted Content added
Loidhne 11:
== Eachdraidh ==
Chaidh an colaiste “Colegio Mayor de Nuestra Señora del Rosario” a steidheachadh ann an [[1653]] le cead bhon Rìgh Felipe IV agus an àrd-easbaig a' bhaile Santa Fe Fray Cristóbal de Torres. An uair sin, chaidh e a chur an cèill, tro Cùmhnant Rìoghal dhe [[1768]] a rèitich Rìgh Carlos III, gur e fìor dheagh cholaiste a bh’ann aig an aon ìre leis na sia sàr-cholaistean na [[An Spàinn|Spàinne]]. Le sin, thugadh an Rosario an tradisean oilthigheach an Oilthigh Salamanca air adhart ann an Aimearaga.
Tha iomadh thachartas inntinneach air a thachar an seo tro eachdraidh an Rosario, feadhainn gu math ainmeil, is feadhainn eile neo-aithnichte:
‘S e an Rosario an oilthigh as sine na dùthcha, leis gur e a’ chiad oilthigh a dh’fhosgail na dorsan aige, ged e an treas a fhuair cead bho Chrùn na Spàinne airson a’ bhaile Santa fé. Tha na oilthigh a’ togail argumaid leis an [[Oilthigh Santo Tomás]] gus an onoir sin fhaighinn. Cha do dh’fhosgail Santo Tomàs an dorsan aige dìreach nuair a fhuair e thug Cùmhnant Rìoghail airson a chuid obrach a thoiseachadh air sàilleabh droch àigh. Dhen bheachd fheadhainn eile, ‘s e an [[Oilthigh Pàpanach Javeriana]], steidhichte leis na [[Iosaidich]], an darna fear, ach ‘s e an [[Colaiste San Bartolomé]] an darna oilthigh, anns an dùthaich co-dhiù. Dh’aatharraich an t-ainm aige gu oilthigh o chionn 71 bliadhna.
Cha do chuir iad stad air na clasaichean a-riamh ach, ann an [[2008]], cho-dhùin iad a’ bhun sgoil agus an àrd sgoil a dhùnadh, agus le sin an cuid obrach a leasachadh anns an fhoghlaim oilthigheach a-mhàin. Fhuair an co-dhùnadh sin dubh chàineadh bhon a’ chomainn-sòisealta gu lèir.
Chaidh Roinn an Lagh a thoirt air falbh chun an Oilthigh Nàiseanta Colombia ann an [[1889]], agus an uair sin cha robh an Rosario ach àrd sgoil. Chaill an Colaiste a chuid neo-eisimeileachd bho [[1885]] gu ruige [[1892]] agus bha e dìreach fon Oilthigh Nàiseanta Colombia. Chaidh Roinn an Lagh a steidheachadh arithist En [[1906]], tro chòrdadh leis na Riaghaltas aig ‘ cheann-suidhe [[Rafael Reyes]]
Theagaisg [[José Celestino Mutis]] a’ chiad chlas matamataigs aige ann an Coloimbia, 13mh [[am Màrt]] [[1762]]. Bha e na ollamh aig an Rosario fad còig bliadhna, bho [[1762]] gu [[1767]], is e a’ teagasg matamataigs, nàdar-fheallsanachd agus saidheans nàdarra tro mheadhan an [[Laideann]].
Nuair a bha làmh an iuchdair aig na Spàinntich a-rithist chaidh an oilthigh a thionndaidh gu bhith prìosan, agus cha robh clasaichean ann. Chaidh curaidhean mar Pholicarpa Salavarrieta agus [[Francisco José de Caldas]] nam prìosanaich an seo.
Nuair a thug iad chun a’ chloiche e, sgrìobh e an litir Greugach ainmeil le criomag ghuail θ, [[thanatos]] (seann shamhla a’ bhàis). Chaidh an samhla sin a chleachdadh an dèidh làimh mar bhàrdachd thìr-ghràidhichte "Obh sòraidh fhada dhubh!".
== Luchd-ceama ainmeil ==
| |||