An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Poilitigs ann an Èireann"

Tha coig [[Cóigeimh na h-Éireann|coigeamh]] ann an [[EireannEirinn]], a bha trath an eachdraidh na h-EirinnEireann coig rioghachdan fa-leth. Is iad [[An Ulaidh]], [[An Mi]], [[An Leamhainn]], [[An Mumha]] agus [[An Connach]]t. BhaB' e an Mi an coigeamh as lugha agus tha i air a bhi na phairt de'nden Mhumha bho linn nan NormanaichNormanach.

Nuair a dh'fhuair na Normanaich greim air EireannEirinn anns an 14mh cheudlinn, roinn iad an tìr eadar 32 siorramaich, agus ainmeachadh cuid shioraim "[[Contae]]". Is e na contaean sin a tha fhadhast nan aonadan rianachd na tìredùthcha agus tha fein-aithneachadh làidir aig muintirmuinntir gach chontae.

Eadar 1801 agus 1921 bha EireannEirinn na phairt den [[Rìoghachd Aonaichte]]. Ged 's a chòrd an Reiteachadh seo leri cuid Eireannaich bha an cuid asa bu mothamhotha ga h-aghaidh. Dh'aontaich parlamaid na Breatuinn ri FeinFèin-Riaghaladh airson Eireann an 1911. Bha fein fèin-riaghaladh ri toiseach an 1915 ach chuireadh bacadh air fein-riaghalaidh aig toiseach a' [[an Cogadh Mòr|Chogadh Mhòr]]. Aig a' cheann thall cha tainigtàinig FeinFèin-Riaghaladh idir a roimhe 1921, nuair a stèidheachadh Saor-Staite na h-Eireann as deidhdèidh srisrì armaichte.

Nuair a dh'aontaich an Riaghaltas Breatuinneach ri stèidhicheadh Saor-Stàite na h-Eireann, bha cuid de na Ultaich calg direach an aghaidh. Chaidh sgaradh air EireannEirinn agus fhanndh'fhàn sia (a mach a naoi) chontaean Ultach anns an Rioghachd Aonaichte. Dh'aobharaich an t-aontachadh fheinfhèin sgaradh an taobh deas na tìre, agus mhilleadh ciad bliadhna na Saor-Staite le cogadh siobhalta fuilteachd a mhair 9 miosan.

Mhair Saor-Staite na h-Eireann bho 1921 gu 1937. Fo'nFon aontachadh de 1921 bha an Saor-Staite neo-eisimileach ach taobh a-stighstaigh [[Commonwealth]] na Breatuinn agus chumchùm an Cabhalach Rioghail seilbh air port daingnichte aig Cobh faisg air Cathair Corcaigh anns a' Mhumha. Ann an 1937 aontaich muintirmuinntir na h-EireEireann ri bun-steidh pobalachd, agus choisinn EireEirinn lan neo-eisimileas.

Is e Eire an t-ainm a tha air a' Phobalachd ach, tha a' Bheurla na darna cainnt oifigiuiloifigeil anna Eireh-Eireann agus

anns a' Bheurla is e "Ireland" an t-ainm oifigeil air an duthaichdùthaich. Don bhrigh seo, uaireananuaireannan cluinnear luchd-poileataigs a' labhairt anns a' Bheurla mu deidhinn "The island of Ireland", a' ciallachadh Eireann gu leir.

Tha 2 taigheanthaigh riaghalaidh ainmichte an bun-reachd na h-Eireann.

Theirear T Dail (TD) ri gach ball de'nden Dail. Tha gach TD a' riochdadh Contae ach tha corr usis aon TD aig gach contae. Tha uimhir nan TD aig gach contae a reir meud sluagh a' chontae. TheidThèid an roghainn le siostam [[bhót singilte so-iomcharachd]].

Is e a tha anns an Oireachtas an Taigh Uachdar, tha gach ball taghta ach tha cuid de buill an oireachtas a' riochdadh roinnean sonraichte de muintirmhuinntir na h-Eireann, mar eisimplir, tha luchd-riochdaidh aig oil-thighean na h-Eireann anns an oireachtas.

Tha Sinn Fein na Partaidh Pobalanachd agus Soisealach agus tha e a'an sassàs ann an poiliteags gach taobh den crioch eadar EireEirinn agus na sia chontae.