Naomh Adhamhnán
B' e aba ann an Ì Chaluim Chille (679–704) agus neach-lagha clèireachail a bha ann an Naomh Adhamhnán (627/8 – 704). Canar Saint Adamnan ris sa Bheurla, ach ann an Èirinn chithear cruth Beurla mar Saint Eunan cuideachd.
| Naomh Adhamhnán | |||
|---|---|---|---|
 | |||
679 - 704 ← Fáilbe mac Pípáin (en)  - Conamail mac Faílbi (en) → | |||
| Beatha | |||
| Breith | Conntaidh Dhùn nan Gall, 624 | ||
| Dùthaich |
 Poblachd na h-Èireann | ||
| Bàs | Ì Chaluim Chille, 704 | ||
| Teaghlach | |||
| Sinnsirean |
liosta
| ||
| Foghlam | |||
| Cànain |
Laideann Gaeilge | ||
| Dreuchd | |||
| Dreuchd | lagh-eòlaiche, sgrìobhadair eachdraidh nan naomh, bàrd, manach, sgrìobhadair agus ministear | ||
| Tèarmann | |||
| 23 an t-Sultain | |||
| Creideamh | |||
| Creideamh | Eaglais Chaitligeach | ||
| Òrd | na Beinidictich | ||
Chan eilear buileach cinnteach far an do rugadh e, ach canar cuid gum b' e Ráth Bhoth ann an Contae Dhún nan Gall an t-àite-breith aige. Ann an 679, thòisich e mar aba ann an Abaid Ì Chaluim Chille. B' e esan an naoidheamh aba an dèidh Chaluim Cille. Chaochail e ann an 704. Tha e na naomh ann an Èirinn agus Alba agus tha e na dhuine cudromach ann an eachdraidh an dà dhùthaich cuideachd. Dh'fhàs e ainmeil air sgàth 's na leabhraichean a sgrìobh e.
Na h-obraichean aige deasaich
'S e "Vita Columbae" an leabhar as cudromaiche aige a bhios a' toirt seachad fiosrachadh mionaideach mu bheatha Calum Cille. Rinn e cruinneachadh mu àitichean naomh ann an "De Locis Sanctis".
Bha e an sàs gu mòr cuideachd gus lagh ùr a chur air bhonn ris an canar "Cáin Adomnáin", (Lagh Adomnán) no "lex innocentium" (Law of Innocents sa Bheurla) an-diugh. Bha Cáin Adomnáin a-mach air daoine a dhìon nach eil an sàs ann an cath. Chuir an lagh peanasan air marbhadh luchd clèireachail, clann no boireannaich; mar eisimpleir:
whoever slays a woman ... his right hand and his left foot shall be cut off before death, and then he shall die ...
Eadar-theangachaidhean deasaich
- Alan Orr Anderson, Marjorie Ogilvie Anderson (deas.): Adomnan's Life of Columba. Clarendon Press, Oxford 1991
- Reeves, William, James Henthorn Todd (deas.). Vita Sancta Columbae: The life of St Columba founder of Hy, written by Adamnan, ninth Abbot of Iona. Dublin: Dublin University Press for the Irish Archaeological and Celtic Association, 1857. Ri fhaotainn aig CELT
- Denis Meehan (deas.): Adamnan's De Locis Sanctis. The Dublin Institute for Advanced Studies, Dublin 1958 (Scriptores Latini Hiberniae. 3)
Ceanglaichean a-mach deasaich
- Cáin Adomnáin bho Kuno Meyer aig Internet Medieval Sourcebook