Tha leann nam biast (Beurla: beastie beer, wee beastie no dregs beer) ’na dheoch bhrachte Albannach a tha air a dhèanamh de bheirm, uisge agus trèicil agus/no siorap agus/no siùcar. Chan eil e cho cumanta an-diugh ’s a bhiodh roimhe ach bha e gu math cumanta air feadh na Gàidhealtachd is nan eileanan aig àm.

Ainmean deasaich

Bha diofar ainmean air a-rèir sgìre, a’ gabhail a-staigh:

  • leann nan grìosagan (Leòdhas)
  • leum nam biast (Uibhist)
  • leann nam biastagan
  • leann-deasgainn
  • leann-trèicil
  • leann nam biastagan (Uibhist)

Tha cuid dhe na h-ainmean ag ainmeachadh biastagan a chionn ’s gun robh coltas air an leann mar gun robh biastagan beaga a’ gluasad mun cuairt sa bhotal nuair a bhathar ’ga ghrùdadh.[1]

Ceimigeachd deasaich

A bharrachd air uisge agus adhbhar siùcair air choireigin, mar is trice trèicil no deasgainn à taigh-staile uisge-beatha, ’s e rud air a bheil plannt leanna-dhinnsear a nì leann dheth. Chan e lus a tha sa phlannt leanna-dhinnsear ach measgachadh dhen fhungas Saccharomyces florentinus (S. pyriformis roimhe) agus am baicteir Lactobacillus hilgardii (air an robh Brevibacterium vermiforme roimhe),[2][3] a nì SCOBY còmhla, ach uaireannan cleachdar beirm fuineadair àbhaisteach cuideachd.

Cha tèid a tharraing idir (sin as adhbhar nach eil e an aghaidh an lagha a dhèanamh ann an Alba) agus nuair a bhios e deiseil gus òl, cha bhi ach eadar 1.5% agus 2% a dh’alcol ann.

Bheireadh seo mu thrì seachdainean.[4]

Ann am beul-aithris deasaich

Tha an leann seo a’ nochdadh ann am beul-aithris an-siud ’s an-seo, mar eisimpleir ann an Òran na Curracaig le Dòmhnall Ailean Dhòmhnaill na Bainich san rann mu dheireadh:

Chan eil bàrd sa bhaile seo
Neo anns a’ bhaile ud shìos
Nach cuirinn-sa mo ghealladh ris
Gum feannainn thu gun sgian
Tha thu searbh ri èisteachd riut
’S cho geur ri leann nam biast
’S b’ fhearr leam gu robh goinean riut
Mun coinnich thu rium riamh.[5]

Tùsan deasaich

  1. Black Isle Heritage Memories - Hermione Protheroe”. Am Baile. Air a thogail 19 dhen Ghearran 2017.
  2. Ginger — ginger beer plant”. Plant Cultures. Air a thogail 15mh dhen t-Sultain 2012.
  3. Lactic Acid Beverages: sour beer, (milk) & soda”. Air a thogail 6mh dhen Dùbhlachd 2006.
  4. Memories of Life on the Croft”. County Sutherland Family History. Air a thogail 19 dhen Ghearran 2017.
  5. Òran na Curracaig”. Tobar an Dualchais. Air a thogail 19 dhen Ghearran 2017.