Gàidhlig na h-Èireann

Tha Gàidhlig na h-Èireann (Gaeilge), ’na cànan Innd-Eòrpach. San latha an diugh tha eadar 100,000 agus 2,000,000 aig a bheil an cànan gu ìre air choireigin, ach chan eil ach mu 70,000-80,000 ga chleachdadh bho latha gu latha mar chànan-còmhraidh.

Chreideadh le fada gur ann o Èirinn a thànaig na Gàidheil a dh’Alba agus Manainn agus ’s e seo am beachd as cumanta, ach tha argamaid ann eadar àrc-eòlaichean agus luchd-eachdraidh agus tha cuid den bheachd gun robh Gàidheil air taobh an Iar Alba fada ron 5mh Linn.

Eisimpleirean

Fràsan

Gàidhlig	Gàidhlig na h-Èireann	Gàidhlig Ultach	Gàidhlig Mhuimhneach	Gàidhlig Chonnachtach	Gàidhlig Mhanainn
Ciamar a tha thu?	Conas atá tú?	Caidé mar a tá tú? Cad é mar atá tú?	Conas taoi? Conas tánn tú?	Cén chaoi a bhfuil tú?	Kys t'ou?
Chan eil airgead agam.	Níl airgead agam.				Cha nel argid aym.

Faclan

Gàidhlig	Gàidhlig na h-Èireann
Gàidheal	Gael
latha	lá
oidhche	oíche
a-steach	isteach
sgoil	scoil
pàisde	páiste
ùghdarras	údarás
oifis/oifig	oifig
fosgailte	oscailte
bliadhna	bliain
rèidio	raidió
riaghaltas	rialtas
pàrlamaid	parlaimint
eilean	oileán
bruidhinn	caint
cnatan	slaghdán
rathad	bóthar
ministear	aire
ann an	i

Ceanglaichean a-mach

Eadar-theangachadh Gàidhlig-Gaeilge le InterGaelic
Faclairean Gaeilge-Gàidhlig agus Gàidhlig-Gaeilge tro Multidict.
Faclair Gàidhlig-Gaeilge le Kevin Scannell (pdf)
Gluais Albanach-Éireannach le Ciarán Ó Duibhín
An Sruth - stòr-dàta de ghnàthasan-cainnte Gaeilge→Gàidhlig agus “An Sruth: Liosta Gàidhlig gu Gaeilge”. Sabhal Mòr Ostaig. Air a thogail 28mh dhen Lùnasdal 2023.
Bunadas: faclan co-dhàimheil Gaeilge→Gàidhlig agus Gàidhlig→Gaeilge
Gàidhlig agus Gaeilge - duilleag le Caoimhín Ó Donnaíle aig SMO
Blasad Gaeilge - leasanan Gaeilge tro mheadhan na Gàidhlig
Cor na Gàidhlig ann an Gàidhealtachdan na h-Èireann – pdf le Iain Mac an Tàilleir, 2023-11-16