Danu

'San Eòlas-ur-sgeulachd na h-Èireann, bha Danu no Dana 'na màthair ban-dia na Tuatha Dè Danann (sluagh na ban-dia Danu), ged nach eil mòran clàraichte uimpe cho caractar. Th' a mac-samhladh Cuimreach Dôn.

Aosdachd a h-Aithne

Bunaichte air an dearbhadh nan ainmean-àite, mar an abhainn Danùb (Laideann: Danuvius), 's dòcha bh' adhradh aice feadh gach àite na cruinne-cè Ceilteach. Gu dearbh, leis an làthair bhan-dia ainmichte Danu 'san Eòlas-ur-sgeulachd na h-Innseachan, comannaichte le uisge 's màthair de freumh-cinnidh nan Asuraich ainmichte na Danaibhich, faodaidh seo bun glè shean Ìnnd-Eòrpach dham bhan-dia seo.

'San eòlas nam Ceiltich na h-Èireann, tha Danu na h-àrd-mhàthair ban-dia. tha i air nochdadh, mar as trice, le gruag fada dubh, sùilean cho gorm ri smàrag, craiceann geal is tuaran grinne. Comannaichte le sìthiche, bha i 'na neach a chruthaich na dealbhan dhan dh'ionnsaigh na h-Èireann. Tha a mac Deagh-Dhia air smaoineachadh an t-àrd-athair nan diathan na h-Èireann. Ged tha a caractar caillte air a bhith thar nan linntean gabhaidh i fhathast toiseachd ann an mòran cuairtean Ceilteach Uiceanach ùra.

Bunachas an ainme

Tha am briathrachas a' chànain Thùs-Ceilteach air chur còmhla le Oilthigh na Cuimrigh a' moladh gu bheil an t-ainm coltach a bhith bunaichte gu deireannach bhon bun Tùs-Ceilteach *Danoā. Tha an facal Tùs-Ceilteach seo a' ciallachadh an eòlas-ciallachais de ‘Toirt,’ ‘Fialaidh’ agus ‘Sruthadh.’ Tha an ciall sin soilleir ciallachail Ollamh John Koch air a stiùireadh aig an Oilthigh na Cuimrigh Ionad ri Cuimris Adhartach & Rannsachaidhean Ceilteach a mholadh gur faod an nàdar tùsail a' dhè seo air a bhith 'na riochd-samhlachadh de 'Pailteas Taosgach'. Ma tha ceart an beachd-smuain seo, bheireadh sin cunntas air na comainn a' dhè le foirfeachd màithreil, an torachas an t-saoghail is le aibhneachan a faodaidh a h-uisge taosgach air fhaicinn air a bhith cho nochdadh a làthair. Co-ionnan, bheireadh seo iomradh nach eil i ceudna ri Anann, ach a th' a' beirsinn samhail nas motha ris an Ops Romanach, an Rhea Ghrèigeach is an Cybele Anatoileach, gu lèir a tha 'nam ban-diathan a' samhlachadh pailteas.

Tha Danú na chòmhlan-ciùil às an Èirinn.

Ainmean eile

• Dana
• Anu
• Ana
• Dôn (A' Chuimrigh)