Èirinn Ghàidhealach
Bha Èirinn Ghàidhealach 'na rian Gàidhealach sluagh-iùlach agus comannach gun robh air Èirinn o uair-eigin anns an linn a' chàlbhain gus an linn 17mh moch. Mus an Ionnsaigh Normanach ann an 1169, ghabh Èirinn Ghàidhealach a-staigh an eilein iomlain.
An dèidh sin, ghabh i a-staigh an roinn na dùthcha nach robh fo smachd Sasannach no riaghailt coimheach eile aig àm àraidh sam bith. Rè a' chuid a b' motha a h-eachdraidhe, bha Èirinn 'na rangachd bhreacain nam ranntair fon riaghladh rangachd de rìghrean no cinn-chinnidh, a bha air thaghadh leis an rian na tànaisteachd. Bha cogadh eadar nan ranntair cumanta. Air uairibh, bha uachdaran cumhachdach aithnichte mar an Àrd-rìgh na h-Èireann. Bha an comann dealaichte a-steach do fineachan agus air cho-chur gu rangachdail a-rèir ri buidheann, mar an còrr na Roinn-Eòrpa. Am feadh na h-ùine seo, bha an eaconomaidh gu mòr aoghaireil agus cha robh airgead air chleachdadh am bitheanta. 'S urrainn do aithne a bhith air thoirt ri nòs Èireannach Gàidhealach aodaich, ciùil, dannsaidh, spòrsa, ailtireachd, agus ealain, le ealain Èireannach na b' fhadalaiche a' co-aonachadh leis na nòsan Angla-Shasannach às a' Bhreatann Mhòr a' tàrmachadh na ealaine Èireannach-Sagsannach.
Bha Gàidhealach-Èirinneach an tùs pàganach agus bunaichte sa' mhòr-chuid air beul-aithris, ged thòisich snaidh-sgrìobhadh 'san ogham-chraobh 'san ùine tùs-eachdraidheil, is dòcha cho moch ris a' chiad linn RC. Deach an iompachadh ri Crìosdaidheachd còmhla ris an ro-ràdh na litreachas, agus bha mòran a' mhiotas-eòlais beartach ro-Chrìosdail agus Am Féinneachas ionnsaichte na h-Èireann glèidhte, ged air dhèanamh Crìosdail. Bha Èirinn 'na h-ionad cudthromach am fhoghlaim agus eòlas glèidhte rè nan Linn Meadhanach Moch. Am feadh na h-ùine seo, chuidich manaich Èirinneach a sgaoileadh (a-rithist) Crìosdaidheachd còmhla le mìrean a' chultair is na h-ealaine Gàidhealaiche ris a' Bhreatann Mhòr Angla-Sasannach agus ri h-àiteachan neo-Chrìosdail na mòr-thìre na Roinn-Eòrpa anns a' mhisean Èireannach-Albannach.