Coireall na cìche-shluagain
Tha an coireall na cìche-slugain 'na sheòrsa na connraige, air chleachdadh ann an roinn nan cànanan air bhruidhinn. Tha ʀ, "R" beag, an samhla san Aibidil Eadar-nàiseanta Fogharach gu bheil a' comharradh an fuaim seo. Tha R an samhla na X-SAMPA. Tha a' chonnrag seo aon nan roinn gur air chantainn ris an R sgòrnanach.
Feartan deasaich
Feartan an coirill na cìche-slugain:
- Tha a dhòigh na labhairt 'na coireall, a' ciallachadh gu bheil e air chruthachadh leis na luasgain a inneil na labhairt (sa' chùis seo, a' chìoch-shlugain).
- Tha a àite na labhairt na cìche-slugain, a' ciallachadh gu bheil e a' chìoch-shlugain a tha a' crith.
- Tha a sheòrsa na fuaimneachadh leis a' ghuth, a' ciallachadh gu bheil na fillidhean a' ghutha a' crith fad na labhairt.
- Tha e 'na chonnrag labhairteach, a' ciallachadh gur adhar saor a theicheadh tron bheul.
- Tha e 'na chonnrag mheadhanach, a' ciallachadh gu bheil e air chruthachadh le a' leigeil an sruthadh-adhair a shruthadh thar an meadhain na teanga, an àite nan taobhan.
- Tha an inneal sruthadh-adhair dol-a-mach sgiamhach, a' ciallachadh gu bheil e air labhairt leis a' bhruthadh an adhair a-mach nan sgiamhan agus tron slighe guthach, an àite na as an sgòrnan no am beul.
Far an gur e air lorgadh deasaich
Tha ainneamh an coireall na cìche-slugain a-muigh na Roinn-Eòrpa. Tachraidh e ann an roinn nan seòrsaichean an Abchansaise agus ann an Eabhra Aisceanasaidheach. Ann an Lakotais, tha an coireall na cìche-slugain fuaim eugsamhail an suathaidh air labhairt na cìche-slugain, air chleachdadh ro /i/.
Air an Roinn-Eòrpa, tha e a' nochdadh gun do thòisich e 'san Fhraing, à far an sgaoil e ri Gearmailtis choitcheann, a' chuid as motha nan dual-chainntean na Gearmailtise, roinn nan dual-chainntean na h-Òlaindis, roinn nan dual-chainntean Eadailtise a Tuath, agus na dual-chainntean Suainise a Deas agus Nirribhise a Deas. Ann am cuid an àite seo, tha e o chionn air a choisinn suathadh na cìche-slugain fuaim eugsamhail, a tha air ghabhail os làimh gu h-iomlan ann an Olaindis choitcheann agus Danmhairgis. Tachraidh e cuideachd am measg nan luchd-labhairt de cànanan eile, nuair bidh liotachd aig daoine gun nì a' fuaimneachadh an coireall còsagail nas fheàrr doirbh no neo-chomasach (ged tha seo leasaichte gu tric le obair-lèighe bheag no teagasg). 'S dòcha tha Lenin 'na Ruiseanach as ainmeile a chleachdadh an coireall na cìche-slugain.
'S e fìor-ainneamh airson cànanan a chur tuilleadh na aon coireall taobh ri taobh. Ge tà, cuiridh fileantaich nas sine na nan dual-chainntean an Ear Ocsiteanaise an coireall na cìche-slugain agus an coireall còsagail taobh ri taobh, mar eisimpleir ann an /ɡari/ slàn agus /ɡaʀi/ darach.